Page 170 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 11
P. 170

FİZİK
        FİZİK                                Elektriksel Kuvvet - Elektrik Alan             ÇÖZÜMLÜ SORULAR
                                               Elektriksel Kuvvet - Elektrik Alan


        7.   Sürtünmelerin  ihmal  edildiği,  eşit  karelere  bölünmüş  yatay   8.   Sırası ile m  ve m  kütleli elektrik yüklü X ve Y cisimleri sür-
                                                                            1    2
            yalıtkan düzlem üzerine sabitlenmiş elektriksel olarak yüklü A   tünmesi ihmal edilen eğik düzlemler üzerinde, kütle merkez-
            ve B cisimlerinin O noktasında oluşturduğu bileşke E¶ elektrik-  leri aynı yatay seviyede olacak şekilde sabit tutulmaktadır.
            sel alan vektörü Şekil I’de verilmiştir.
                                                                               X                Y
                                                                                                         Yatay

                                          A        O                                 37°    53°          Yer (yatay)
                     O
                                                                   X ve Y cisimleri serbest bırakılınca konumlarını değiştir-
                                                                                  m
                                                                   mediklerine göre   1   oranı kaçtır?
             A                B                     B                             m 2
                                                                   (sin 37° = 0,6; cos 37° = 0,8)
                    Şekil I                 Şekil II
                                                                   A)   9    B)  3      C) 1      D)   4     E)   16
                                                                      16        4                    3       9
            Buna göre A ve B cisimleri Şekil II’deki gibi sabitlenir-
            se O noktasında oluşturdukları bileşke elektriksel alanın
                                                                   Çözüm:
            büyüklüğü kaç E olur?
            A) 1      B) §2     C) 2       D) 2§2      E) 4                 F .0,8                        F .0,6
                                                                                                           E
                                                                             E
                                                                       F E      37°  X                Y  53°  F E
            Çözüm:

                                                                                          37°     53°
                                                      2E                           m .g             m .g
                                                                                     1
                                                                                                      2
              E  /2      E   /2           A   E
                     O                          O   E              X ve Y cisimlerinin yük cinsleri farklı olması durumunda bir-
                                                                   birlerini çeker ve dengede kalamazlardı. Bu nedenle X ve Y
                                                                   aynı cins elektrik ile yüklüdür ve birbirlerini eşit büyüklükte F E
              A              B                     B               kuvveti ile iterler.

                    Şekil I                Şekil II                Ağırlıkların  eğik  düzleme  paralel  bileşenleri  ve  elektriksel
                                                                   kuvvetlerin eğik düzleme paralel bileşenleri şekilde verilmiş-
            Bileşke elektriksel alanın yönüne bakarsak A ve B’deki yük-
                                                                   tir. İki cisim için de eğik düzleme paralel doğrultudaki kuvvet-
            lerin pozitif ve yük miktarlarının eşit olduğunu fark edebiliriz.
                                                                   ler birbirlerine eşit olmalı ki cisimler dengede kalsın.
            Yük miktarları eşit olmasaydı bileşke elektriksel alan açı ortay
            üzerinde olmazdı. A ve B’nin yükü q ve eşit bölmelerin uzun-     X cismi için m · g · 0,6 = F ·0,8
                                                                              1        E
            luğu d olsun.
                                                                   Y cismi için m · g · 0,8 = F ·0,6
                                                                              2        E
               kq ⋅    2                                                                    m  ⋅0,6  0,8
                    =   ⋅ E  olmalı ki bu iki eşit büyüklükte vektörün,      Eşitlikler taraf tarafa oranlanırsa   1  =    ve gerekli
                 ⋅
             (2 2 d) 2  2                                                                   m 2  ⋅0× ,8  0,6
            vektörel toplamı E olsun. (A ve B’nin elektriksel alanları ara-
            sındaki açı 90° ve vektörler eşit olduğu için vektörlerden biri-           m 1  16
            nin §2 katını alabiliriz.)                             sadeleştirmeler yapılırsa   m 2  =  9  bulunur.
            Yükler  Şekil  II’deki  yeni  konumlarında  iken  O  noktasında
            oluşturdukları elektriksel alanın büyüklüğü                                                   Cevap: E
             kq ⋅
                =  E2  olur.
             4d 2
            İ  ki yükün de O’daki oluşturdukları elektriksel alanın büyüklü-
            ğü aynı ve vektörler arasındaki açı 90°’dir. Bu nedenle bileş-
            ke elektriksel alan bir vektörün §2 katıdır.
            Bileşke elektriksel alan §2·E·§2 = 2E olur.

                                                   Cevap: C








                                                          168
   165   166   167   168   169   170   171   172   173   174   175