Page 29 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 11

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Bağıl Hareket FİZİK

5. Akıntı hızının sabit olduğu nehirde suya göre hızı sabit v¶ 6. X, Y, Z hareketlileri şekilde belirtilen yönlerde sırasıyla sabit
Y
olan yüzücü, elinde tuttuğu yüzücü tahtasını bırakan çocuğun 5v, 3v ve 7v hız büyüklükleriyle yatay doğrultuda hareket et-
tahtasını yakalamak istiyor. Akıntı hızı v¶ olup, -x yönündedir. mektedirler.
a
-x +x 5v 3v

a
Tahta
X 7v Y
Y

Z
d Batı Doğu

Buna göre,
Yüzücü ve tahta şekildeki konumlarda olduğuna göre,
I. X hareketlisi, Y hareketlisini kendisine doğru 8v hızıyla
I. Yüzücünün tahtayı yakalama süresi, akıntı hızına bağlı yaklaşıyor görür.
değildir.
II. Z hareketlisi, X hareketlisini 2v hızıyla batı yönünde kendi-
II. Yüzücünün tahtayı yakalarken aldığı yol d’den büyüktür.
sinden uzaklaşıyor görür.
III. Tahtanın yere göre hızı, akıntı hızına eşittir.
III. Y hareketlisi, Z hareketlisini 4v hızıyla batı yönünde kendi-
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? sine yaklaşıyor görür.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III yargılarından hangileri doğrudur?
D) I ve II E) I ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

Çözüm:
Akıntının hızı her iki hareketli için de aynı yön ve büyüklükte Çözüm:
olduğu için, yakalama süresini etkilemez. Yüzücünün tahta- Bağıl hızı veren ifade v¶ = v¶ - v¶ şeklindedir.
bağıl gözlenen gözlemci
yı yakalama süresince aldığı yol x = (v - v )t olsun. Bu süre
y a I. v¶ = v¶ - v¶
YX
Y
X
içinde tahtanın aldığı yol, d - x = v . t olur. Bu iki denklem
a v¶ = –3v – (+ 5v) = –8v bulunur. X gözlemcisi X, Y ha-
taraf tarafa toplanırsa v . t = d ifadesine ulaşılır. Buradan YX
y reketlisini batı yönünde 8v büyüklüğünde hızla kendisine
t = d/ v bulunur. Yüzücünün tahtayı yakalama süresini veren yaklaşıyor görür. I. yargı doğrudur.
y
bağıntıda akıntı hızı olmadığı için I. yargı doğrudur.
Akıntı hızı ve yüzücünün suya göre hızı arasındaki ilişki bi- II. v = v¶ - v¶
¶XZ
Z
X
linmediğinden yüzücünün aldığı yol ile ilgili kesin bir yargıda v¶ = +5v – (+ 7v) = –2v bulunur. Z gözlemcisi, X hare-
XZ
bulunulamaz. II. yargı kesin değildir. ketlisini batı yönünde 2v büyüklüğünde hızla kendisinden
uzaklaşıyor görür. II. yargı doğrudur.
Tahtanın suya göre hızı sıfır olduğu için yere göre hızı akıntı
hızına eşittir. Buna göre III. yargı doğrudur.
III. v¶ = v¶ - v¶
ZY Z Y
v¶ = +7v – (–3v) = +10v bulunur. Y gözlemcisi, Z hare-
ZY
ketlisini doğu yönünde 10v büyüklüğünde hızla kendisine
yaklaşıyor görür. III. yargı yanlıştır.
Cevap: E
Cevap: C

26 27