Page 218 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Kimya 11
P. 218

KİMYA                          Kimyasal Denge - Dengeyi Etkileyen Faktörler         ÇÖZÜMLÜ SORULAR



        17.  Le Chatelier ilkesine göre dengedeki sisteme etki edildiğinde   18.  Kapalı bir kapta sıcaklığı 150°C olan 1 litrelik çözelti içinde
            sistem  etkiyi  azaltacak  yönde  hareket  eder.  Dengedeki  bir   0,2 mol X, 0,4 mol Y, 0,3 mol Z ve 0,8 mol T maddeleri
            tepkimeye madde eklenirse tepkime maddeyi azaltacak yön-
            de, tepkimeden madde çekilirse tepkime maddeyi arttıracak      X(suda) + 2Y(suda)  ø Z(k) + 2T(suda) tepkimesine göre
            yönde hareket eder. Verilen bilgiler ışığında,         dengededir.
                                                                   Sistemin  sıcaklığı  30°C’ye  düşürülüp  tepkime  dengeye
            X  (g) +2Y (g) ø 2XY (g)
             2     2        2
                                                                   geldiğinde  kapta  0,1  mol  X’in  bulunduğu  belirleniyor.
            tepkimesi 5 litrelik sabit hacimli bir kapta dengedeyken kapta   Buna göre bu tepkime ile ilgili olarak
            2,5 mol X , 1 mol Y  ve 2 mol XY  gazları bulunmaktadır.
                   2       2         2                              I. Ekzotermik bir tepkimedir.
            Buna göre kaptan kaç mol X  gazı çıkarılırsa aynı sıcak-     II. Sıcaklık arttırılırsa Z’nin mol sayısı artar.
                                   2
            lıktaki yeni dengede kapta 1,5 mol XY  gazı bulunur?
                                          2                        III.  150°C sıcaklıktaki denge sabitinin 30°C sıcaklıktaki denge
            A) 1,225        B) 1,625        C) 2,125        D) 2,225       E) 2,245    2
                                                                      sabitine oranı   ’tir.
                                                                                 25

                                                                   yargılarından hangileri doğrudur?
            Çözüm:
                                                                   A) Yalnız I                       B) I ve II                         C) I ve III
            Tepkimedeki maddelerin denge anındaki molar derişimlerin-
            den denge sabiti hesaplanır.                                                  D) II ve III                      E) I, II ve III

                 n            2,5
            M   =  x 2  ¡  M  =   ¡   M  =  0,5                    Çözüm:
              X  2  V            X 2  5            X 2
                                                                    I. 150°C sıcaklıkta X’in derişimi 0,2 M iken 30°C sıcaklıkta
                 n        1
             M  =  Y 2  M  =  M  =  0,2 M                             0,1 M olduğuna göre sıcaklığın azalması dengeyi ürünlere
                     Y  Y     Y
               2  V     2  5   2                                      doğru hareket ettirmiştir.
                  n        2
            M XY 2  =  XY 2  M XY 2  =  5  M XY 2  =  0,4 M           Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık azalırsa tepkime denge-
                  V
                                                                      si ürünlere doğru hareket eder.     I. yargı doğrudur.
                 [XY  ] 2         2                                 II. Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık arttırılırsa denge bunu
            K C =  2  2  K C =  (0,4)  K C =  8M − 1                  azaltacak yönde yani girenler yönünde hareket eder. Bu
                [ ][ ]       (0,5)(0,2) 2      bulunur.               durumda ürünlerin miktarı azalır (Z ve T’nin mol sayıları
                  2 Y
                X
                    2
             Sabit sıcaklıkta yapılan tüm etkiler sonucunda K  değişmez.   azalır.), girenlerin miktarı artar (X ve Y mol sayısı artar).
                                                C                     II. yargı yanlıştır.
            İlk denge anında X  gazı çekilmesi dengeyi X ’yi arttıracak
                           2                    2                  III. Z’nin fiziksel hali katı olduğu için denge bağıntısında yer
            yönde yani girenler yönünde hareket ettirir. XY ’nin yeni den-
                                               2                      almaz. Tepkimedeki maddelerin molar derişimleri çözelti
            gede 1,5 mol yani 1,5 mol/5 L = 0,3 M olması için XY ’nin
                                                      2               hacmi 1 litre olduğu için mol sayısına eşit olur.
            ilk  dengedeki  derişiminin  0,1  M  azalması  gerekir.  Tepkime
                                                                      M =0,2 M     M =0,4 M     M =0,8 M
            denkleminden                                               X         Y         Z
                                                                                           X(suda)   +   2Y(suda) ø Z(k) + 2T(suda)
                                  X (g)       +       2Y (g)       ø      2XY (g)     İlk Denge:     0,2 M            0,4 M                     0,8 M
                                                  2
                        2
                                    2
                                                                       Tepkimenin denge bağıntısı 150 °C sıcaklıkta
            İlk denge    :  0,5 M             0,2 M          0,4 M         [ ] T  2       2
                                                                       K C =  2   K C =  (0,8)  2  K C =  20 bulunur.
                                                                           XY
            Etki              : -X                                        [ ][ ]     (0,2)(0,4)

            Değişim      :  +0,05 M          +0,1 M         -0,1 M      30°C sıcaklıkta X’in  0,1 mol olabilmesi için 0,1 mol X’in
                                                                      azalmasını sağlamak gerekir.
            Yeni denge:  (0,55 -X) M      +0,3 M          0,3 M
                                                                      30°C sıcaklıkta X’in  0,1 mol olabilmesi için 0,1 mol X’in
                                                                      azalmasını sağlamak gerekir.
            Yeni denge derişimleri belirlenir ve denge bağıntısında yerle-
            rine yazılır.                                                                         X(suda) +   2Y(suda)   ø  Z(k)  +  2T(suda)
                    XY   2        ( ) 2
                                     0,3
             K =    2     K =                                       İlk denge   :    0,2 M         0,4 M                 0,8 M
              C         2     C             2
                  X   Y     ( 0,55 X 0,3−  )( )                   Etki (Sıcaklık artışı)
                   2    2 
                   ( ) 2                                              Değişim      :     -0,1 M           -0,2 M                  +0,2 M
                    0,3
             8 =           2       X= 0,425 M                         Yeni denge:   0,1 M          0,2 M                 1 M
               ( 0,55 X 0,3−  )( )                                    Tepkimenin denge bağıntısı 30°C sıcaklıkta
                                                                             2           2
            X  mol sayısı:                                                 [ ] T        (1)
             2                                                         K C =   2  K C =     2  K C = 250 bulunur.
                                                                           XY
                 n X         n X                                          [ ][ ]     (0,1)(0,2)
            M   =  2   0,425 =  2   n  =  2,125  bulunur.
              X                      X
               2  V           5      2                                 III. yargı doğrudur.
                                                                                                                                                        Cevap: C
                                                                                                  Cevap: C
                                                           216
   213   214   215   216   217   218   219   220   221   222   223