Page 29 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 12

FİZİK
ÇÖZÜMLÜ
Açısal Momentum-Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları SORULAR

1. Açısal momentumla ilgili olarak verilen, 3. Sürtünmelerin önemsiz olduğu ortamda oyun parkında
yatay düzlemde sabit süratle dönen dönme çarkına yerde
I. Sadece bir nokta veya eksen etrafında dönen cisimlerin
durgun halde bulunan çocuk yarıçap doğrultusunda atlaya-
sahip olduğu bir niceliktir. rak biniyor.
II. Vektöreldir.
III. Bir cismin herhangi bir noktaya göre tanımlanan açısal
momentumunun değişmesi için o noktaya göre net dış
tork etkisinde kalması gerekir.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III
D) I ve III E) I, II ve III

Buna göre,
Çözüm:
Lineer momentuma sahip bir cismin hareket doğrultusu I. Dönme çarkı ve çocuktan oluşan sistemin açısal mo-
üzerinde kalan noktalar haricinde herhangi bir noktaya mentumu korunur.
göre açısal momentumu vardır ve hesaplanabilir. Bunu ci-
II. Dönen çarkın açısal hızı azalır.
sim dönmeye başladığında ortaya çıkacak bir potansiyel
olarak düşünebiliriz. Dönmüyor olması dönebilme potan- III. Çarkın açısal momentumu azalır.
siyelinin olmadığını göstermez. Vektörel bir nicelik olan yargılarından hangileri doğrudur?
açısal momentumun yönü sağ el kuralı yardımı ile bulunur.
Herhangi bir noktaya göre tanımlanmış açısal momentu- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
mun değişimi için cismin o noktaya göre net bir dış tork D) I ve III E) I, II ve III
etkisinde kalması gerekir. Yani açısal momentumu değiş-
tirmek için net kuvvet değil tork yaratabilecek bir net kuvvet
gerekir.
Çözüm:
Açıklamadan da anlaşılacağı üzere I. yargı kesin doğru ol- I. Dışarıdan tork etki etmediği için sistemin açısal momen-
maz. II ve III. yargılar ise kesinlikle doğrudur. tumu korunur.
2
Cevap: C II. I = m · r
Kütle arttığı için I sistemin eylemsizlik momenti artar.
L = I · ω
2. Güneş etrafında eliptik yörüngede dolanan bir gezegeni
Güneş’ e bağlayan yarıçap vektörü için, Sistemin açısal momentumu sabit kalması için ω açısal
hız azalır.
I. Alan süpürme hızı sabittir.
III. Sistemin açısal momentumu çark ve çocuğun açısal
II. Boyu kısaldıkça açı süpürme hızı artar. momentumu toplamı olur, ilk duruma göre çarkın açısal
III. Boyu uzadıkça gezegenin Güneş’e göre açısal momen- momentumu azalır.
tumunun değeri azalır. Cevap: E
verilen yargılardan hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III

Çözüm:
I. yargı Kepler kanunlarından alanlar yasasının farklı bir yo-
rumlanışıdır ve doğrudur. II. yargı da doğrudur. Gezegenin
Güneş’e yaklaştığı anlarda açısal momentum korunumu
gereği azalan eylemsizlik momenti nedeni ile açısal hızı
artacaktır. III. yargı yanlıştır. Gezegen’e etki eden kütle çe-
kim kuvveti gezegen üzerinde net bir torka neden olamaz
bu yüzden açısal momentum değişmez.

Cevap: C

27