Page 276 - Dört Dörtlük-AYT-Biyoloji

BİYOLOJİ Canlılar ve Çevre ÇÖZÜMLÜ SORULAR

5. Kalıtsal varyasyonların nedenlerinden biri olan mutas- 7. İnsanlarda patojen özelliğe sahip D bakterisinin X antibiyoti-
yonların etkilerini en kısa sürede gözlemlemek isteyen ğine karşı gösterdiği direnç grafiği aşağıda verilmiştir.
bir araştırmacı canlıların üremeleri için uygun koşulların
sağlandığı çalışmalarında aşağıdakilerden hangisini ter-
cih etmelidir?
A) Çiçekli Bitkiler
B) Çok hücreli protistler
C) Çok hücreli mantarlar
D) Omurgasız hayvanlar 1. ölçüm 2. ölçüm 3. ölçüm
E) Ototrof bakteriler Antibiyotik direnç sonuçları

Çözüm:
Kalıtsal varyasyonlara yol açan mutasyon, çevresel etmen-
Buna göre 1. ölçümden 3. ölçüm aşamasına kadar geçen
lerden dolayı DNA’nın nükleotit dizisinde meydana gelen
süreç için,
değişimlerdir. Mutasyonların etkileri, en kolay mikroorganiz-
malarda incelenebilir. Tek hücreli olan mikroorganizmalarda I. Enfekte olan insanların antibiyotikle tedavi süresi kısal-
üreme hızı daha yüksektir. Seçeneklerde verilen canlılardan mıştır.
ototrof bakteriler, tek hücreli olduğundan ve hızlı üreyebildi- II. Antibiyotikten olumsuz etkilenen bakteri sayısı azalmıştır.
ğinden mutasyonların etkisi diğer canlılara göre daha kısa
III. Bakteriler arasında plazmit aktarımı gerçekleşmiştir.
sürede gözlemlenebilir.
yorumlarından hangileri yapılamaz?
Cevap: E
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
6. İnsanlar tarafından besin olarak tüketilebilen ve tarımı yapılan
A bitki türü 10 yıl süreyle hem doğal ekosisteminde (doğal se- Çözüm:
çilim şartlarında) hem de tarım alanında (yapay seçilim şartla-
Patojen bakterilerin neden olduğu hastalıklarla mücadelede
rında) izlenmiş elde edilen sonuçlar kayıt altına alınmıştır.
antibiyotikler kullanılmaktadır. Antibiyotiklerin yanlış seçil-
mesi, kullanım süresine uyulmaması ve çok sık kullanılması,
Buna göre eşeyli üreyen bu bitki türünde,
bakterilerin antibiyotiğe direncini artırmaktadır. Bakterilerin
I. mutasyona uğrayan bireyler bulundurabilme antibiyotiklere direnç kazanmaları doğal seçilim mekanizma-
sıyla gerçekleşmektedir. Antibiyotik direnci, bakterinin hayat-
II. fenotipik açıdan farklılıklar gösteren bireyler içerme
ta kalma çabasıdır. Antibiyotik tedavilerinde; zayıf olan bak-
III. öngörülebilir hedefler doğrultusunda gelişim gösterme
teriler antibiyotiklerden etkilenerek yok olmakta, güçlü olanlar
özelliklerinden hangileri tarım alanında çoğaltılan nesil- hayatta kalıp nesillerini devam ettirmektedir. Antibiyotiğe di-
ler için söylenebilir? rençli olan ve hayatta kalan bakteriler, ilgili genleri plazmitleri
aracılığıyla diğer bakterilere aktarabilir. Böylece diğer bakte-
A) Yalnız I riler de antibiyotiğe direnç geliştirir. Bunun sonucunda enfek-
B) Yalnız III te olan bireylerin antibiyotikle tedavisi zorlaşır. Bu nedenle
cevap I. öncülün yer aldığı A seçeneğidir.
C) I ve III
D) II ve III Cevap: A
E) I, II ve III
Çözüm:
Tarım alanında çoğaltılan bitki türü eşeyli ürediği için hem
genotipik hem de fenotipik açıdan farklı bireyler içerir. Ayrıca
çevresel koşulların etkisiyle mutasyon sonucu kalıtsal yapısı
değişen bireyler bulundurabilir. Tarım alanındaki ıslah ça-
lışmalarının temelini yapay seçilim uygulamaları oluşturur.
Böylece istenilen özelliklere sahip bitkilerin gelişim gösterme-
si sağlanır. Bu nedenle cevap I, II ve III. öncüllerin yer aldığı
E seçeneğidir.

Cevap: E

274