Page 165 - Dört Dörtlük AYT Fizik

FİZİK ÇÖZÜMLÜ
SORULAR
Elektriksel Kuvvet - Elektrik Alan

1. Şekildeki noktasal +q yükünün K, L ve M noktalarında oluş- 2. Pozitif elektrik yüküyle yüklü iletken K ve L kürelerinden L ya-
turduğu elektrik alanlar sırasıyla E , E , E ’dir. tay zeminde durmaktayken K küresi şekilde belirtilen konum-
K L M
dan serbest bırakıldığında yer çekiminin etkisiyle L küresinden
K h kadar yükseklikteki X noktasına kadar ancak gelebilmektedir.
K küresi +
+q α L
α
X
M h
L küresi + yatay

Buna göre E , E , E arasındaki büyüklük ilişkisi nasıldır?
K L M
A) E > E > E
K L M Buna göre h mesafesini artırmak için;
B) E = E = E
K L M I. K küresinin yük miktarı ve dağılımını değiştirmeden yalıt-
C) E > E > E kan yapmak,
M L K
D) E = E > E II. K ile L küresi arasındaki ortamın elektriksel geçirgenliğini
K M L
artırmak,
E) E > E = E
L K M
III. L küresinin yük miktarını azaltmak
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?
Çözüm:
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ya da II
K
d D) I ya da III E) II ya da III

+q α y x L
α Çözüm:
x K cisminin ağırlığı mg, X noktasında L’nin K’ye uyguladığı
d
M elektriksel kuvvet ile dengeleniyor. h mesafesini artırmak için
F kuvvetinin de artması m·g’yi daha kısa sürede dengelemesi
gerekir. K cismi L’ye yaklaşırken mesafe azaldığı için elektrik-
Şekilde üçgenlerin kenar uzunluklarının aynı olduğunu görü- sel kuvvet F de git gide artar, bir süre sonra F kuvveti mg’ye
yoruz. 90° karşısında olan y kenarı hem d’den hem de x’ten eşit olur, sonra m·g’den fazla olur, cisim yavaşlar ve X nokta-
q sındaki anlık hızı sıfır olur.
büyüktür. Elektrik alanın büyüklüğü E = k · formülüyle
d 2 I) K cismi yalıtkan olursa yük dağılımı K ile L arasındaki me-
hesaplanır. Formüldeki d mesafe olup görüldüğü üzere d ar- safeye bağlı olarak değişmez. Fakat iletken olduğu durumda
tıkça E azalacaktır. +q yüküne en uzak olan nokta L’dir. K ve negatif yükler K küresinin L’ye yakın kısmına toplanır ve itme
M aynı uzaklıkta olup L’ye göre daha yakındır. O halde K ve kuvvetini azaltır. Bu sayede F kuvveti iletken olduğu durumda
M noktalarında oluşan elektrik alan büyüklükleri eşit olup L daha azken, yalıtkan olduğu durumda daha fazladır. I. doğru.
noktasında oluşan elektrik alan büyüklüğünden fazladır.
II) Elektriksel geçirgenlik artarsa Coulomb sabiti k ve elektrik-
Cevap: D
sel kuvvet F azalır. İtme kuvveti azalırsa cisim daha geç durur
ve h azalır. II. yanlış.
III) L küresinin yükü azalırsa F elektriksel itme kuvveti azalır
ve h azalır. III. yanlış
Cevap: A

163