Page 212 - Dört Dörtlük AYT Fizik

FİZİK
FİZİK Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme ÇÖZÜMLÜ SORULAR
Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme

3. Üzerinden i şiddetinde elektrik akımı geçirilen iletken tel çerçe- 5. Bir manyetik alan ile birlikte ortamda elektrik alan bulundu-
ve +y yönünde düzgün manyetik alan içerisine yerleştirilmiştir. ğunda yüklü parçacığa etki eden net kuvvet elektriksel ve
+y manyetik kuvvetin bileşkesi alınarak;

F¶ = q · E¶ + q · (v¶ x B¶) bağıntısıyla bulunur. Bağıntıdaki F¶,
K L
i Lorentz kuvveti olarak isimlendirilir.
+x Dönme ekseni
Bu kuvvet etkisiyle yüklü parçacıkların yörüngelerinin ve hız-
larının değiştirilebilmesi birçok teknolojik gelişmeye zemin
N M hazırlamıştır.
Buna göre,
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu teknolojik geliş-
I. B¶ manyetik alanının yönünü değiştirmek melere örnek olarak verilemez?
II. Akımın yönünü değiştirmek
A) İndüksiyon ocakları
III. İletken telin cinsini değiştirmek
B) Büyük parçacık çarpıştırıcısı (LHC)
işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa çerçevenin
C) Metal dedektörleri
dönme yönü değişir?
D) Elektroşok cihazları
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Metal parayla çalışan otomatlar
D) II ve III E) I, II ve III
Çözüm:
Sağ el kuralına göre çerçevenin K-L bölümüne etki eden Çözüm:
manyetik kuvvet sayfa düzleminden dışa doğru, N-M bölü- Elektroşok cihazının yapısında sığaç vardır. Sığaç yük depo
müne ise içe doğrudur. B manyetik alan yönü ya da akım eder. Lorentz kuvvetlerinden faydalanılarak kullanılan bir tek-
yönü değişirse kuvvetlerin yönü değişir. Dolayısıyla çerçeve noloji değildir.
dönme eksenine göre ters yöne döner.
Cevap: D
Cevap: B

4. Düzgün manyetik alan içindeki fırlatıcıdan +q yükü, v büyük-
lüğünde hızla gönderilerek r yarıçaplı bir yörünge çizmesi
sağlanıyor.

r

O
+q

Buna göre r yarıçap büyüklüğünü değiştirmek için,
I. B manyetik alan yönünü
II. q yük miktarı
III. v hız büyüklüğü
IV. B manyetik alan büyüklüğü
niceliklerinden hangileri tek başına değiştirilmelidir?

A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
Çözüm:
Düzgün manyetik alana giren yüklü parçacığa etki eden man-
yetik kuvvet F = B · q · v sin α ile ifade edilir. (α, hız vektörü ile
manyetik alan vektörü arasındaki açıdır.) Bu kuvvet sebebiy-
le yük doğrusal yoluna devam edemez. Çembersel yörünge
çizer. Bu kuvvetin büyüklüğüne neden olan değişiklikler yarı-
çap büyüklüğünü değiştirir.
Cevap : D

210