Page 216 - Dört Dörtlük AYT Fizik

FİZİK
FİZİK Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme ÇÖZÜMLÜ SORULAR
Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme

13. Yeterince uzun iletken X teli ve reosta ile şekildeki düzeneği 14. Şekildeki gibi özdeş üreteç, özdeş direnç ve devre anahtarla-
kuran bir fizik öğretmeni X telinden d uzaklıktaki O noktasın- rıyla kurulan deney düzeneğinde birbirine paralel X ve Y ilet-
da oluşan manyetik alanının büyüklüğünü B olarak ölçmekte- ken tellerinin birbirine manyetik kuvvet uyguladığı gözlenmiştir.
dir.
X

X teli V V R R

O S Y S
d 2 1 1 2

Reosta
Buna göre,
I. Yalnız S anahtarı kapatılırsa, X ve Y tellerinden birbirine
1
Buna göre, uyguladığı manyetik kuvvet artar.
I. Üretece, özdeş başka bir üreteç daha paralel bağlanırsa, II. X ve Y telleri birbirini çeker.
B manyetik alanı artar.
III. Yalnız S anahtarı kapatılırsa, X ve Y tellerinin birbirine
II. Reosta sürgüsü 1 yönünde çekilirse, B manyetik alanı 2
azalır. uyguladığı kuvvet artar.
III. Düzenek 2 yönünde sola doğru kaydırılırsa, B manyetik yargılarında hangileri doğrudur?
alanı azalır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
yargılarından hangileri yanlıştır?
D) I ve III E) II ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
Çözüm:

I. Yalnız S anahtarı kapatılırsa, gerilim değişmez, akım de-
1
Çözüm: ğişmez. Manyetik kuvvetler de değişmez. (I. yargı yanlış)
2i
O noktasındaki B manyetik alan büyüklüğü, B = k · ile
hesaplanır. d II. Birbirine paralel konumdaki akım geçiren tellerde zıt yön-
lerde akım geçiyorsa, teller birbirini eşit büyüklükteki kuvvet-
I. Üretece paralel özdeş üreteç bağlanırsa, toplam gerilim lerle iter. (II. yargı yanlış)
değişmez, devreden geçen akım şiddeti aynı olacağı için B
manyetik alanı da değişmeyecektir. Tellerin birbirine uyguladığı itme veya çekme kuvvetlerinin bü-
yüklüğü tellerin üzerinden geçen akımlarla doğru orantılıdır.
II. Reosta sürgüsü 1 yönünde çekilirse, devredeki eşdeğer R
III. Yalnız S anahtarı kapatılırsa eşdeğer direnç olur.
direnç artar, devreden geçen akım azalır. Bu yüzden B man- 2 2
yetik alanı azalır. Devreden geçen akım artar. Manyetik kuvvet artmış olur. (III.
yargı doğru)
III. Düzenek O noktasına yaklaştığı için d uzaklığı azalır, B
manyetik alanı artar. Cevap: C

Cevap: E

214