Page 218 - Dört Dörtlük AYT Fizik

FİZİK
FİZİK Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme ÇÖZÜMLÜ SORULAR
Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme

17. Sayfa düzleminde i akımı geçen düz tel şekildeki gibi O nok- 18. Sürtünmelerin ve yer çekiminin ihmal edildiği ortamda bir
tası etrafında ok yönünde çevrilerek I konumundan II konu- elektron v¶ yatay hızıyla şekildeki ekranın O noktası hedefle-
muna getirilmektedir. nerek fırlatılıyor. Elektron şekilde gösterilen düşey manyetik
ve elektrik alan bölgelerinden geçtikten sonra ekrana çarpıyor.
II konumu
K
v
M
i α
α I konumu II
O e - I O
ok
III IV
L

Buna göre K, L ve M noktalarında oluşan manyetik alan- Ekran
ların büyüklükleri ilk duruma göre nasıl değişir? Buna göre elektronun ekranda çarptığı bölge veya nokta
neresidir?
K L M
A) I B) II C) III D) IV E) O noktası
A) Artar Artar Değişmez
B) Artar Azalır Azalır
C) Değişmez Değişmez Değişmez Çözüm:
D) Azalır Artar Artar Elektron ilk önce manyetik alana girecektir. Sağ el kuralı artı
E) Azalır Azalır Değişmez yükler için geçerlidir. 4 parmak manyetik alan yönünü başpar-
mak hareket yönünü, avuç içi ise manyetik kuvvetin yönünü
gösterecektir. Ancak elektron eksi yüklü olduğundan man-
Çözüm: yetik kuvvet avuç içinin tam tersi yönünde olmalıdır. Sağ el
kuralını uyguladığımızda avuç içi sayfa düzleminden dışarıyı
göstermektedir. O halde elektron şekilde de gösterildiği gibi
K
sayfa düzleminden içeriye doğru (ekranın soluna) doğru ka-
d K M yacaktır.
i α d
α M Artı yükler için elektriksel kuvvetin yönü elektrik alanla aynı,
O eksi yükler için ise zıttır. Elektrik alan aşağı yönde olduğun-
d dan yine şekilde gösterildiği gibi elektrona etki eden elektrik-
ok L
sel kuvvet yukarı doğru olacaktır. Bu yüzden elektron yukarı
L yönde sapacaktır.

Manyetik alan büyüklüğü hesaplanırken noktaların tele olan
dik uzaklıkları bulunmalıdır.
I II I II
2i e - e - O
Manyetik alan büyüklüğü B = k · formülünden de görüle- sol O sağ
d
ceği üzere uzaklıkla (d) ile ters orantılıdır. III III IV IV
K, L ve M noktalarının tele olan ilk uzaklıkları d , d ve d ’dir. Ekran
K L M Manyetik alan Elektrik alan
Tel ok yönünde döndürüldüğünde yeni uzaklıklar şekilde kır- içindeki hareket içindeki hareket Ekran
yönü
yönü
mızı çizgilerle gösterilmiştir.
Yani elektron hem sola hem de yukarı doğru saptığından ek-
K ve L noktalarının tele olan dik uzaklığının azaldığını, ancak
ran üzerindeki I numaralı bölgeye çarpar.
M noktasının uzaklığının aynı kaldığını görüyoruz.
Cevap : A
Bu yüzden K ve L noktalarında oluşan manyetik alan büyük-
lüğü artarken M noktasındaki manyetik alan büyüklüğü değiş-
memiştir.
Cevap: A

216