Page 28 - Dört Dörtlük AYT Fizik

FİZİK Bağıl Hareket ÇÖZÜMLÜ SORULAR

3. K ve L araçlarına ait konum–zaman grafikleri şekilde verilmiş- 4. Akıntı hızının sabit ve v¶ olduğu bir nehirde şekildeki K ve L
A
tir. noktalarından aynı anda suya göre sabit v¶ ve v¶ hızlarıyla
X Y
X (m) geçen yüzücüler M noktasında karşılaşmaktadır.

16
K K X M Y L

2 4
0 t (s)
L
-8 A

Kuzeye doğru hareket eden K aracındaki gözlemciye
göre L aracının hızı (0-2)s zaman aralığında hangi yönde Akıntı hızı artırılırsa yüzücülerin,

kaç m/s’dir?
I. Karşılaştıkları nokta

Yön Hız II. Karşılaşma süreleri
III. Birbirlerine göre hızlarının büyüklükleri
A) Kuzey 6
niceliklerinden hangileri değişir?
B) Kuzey 10
C) Güney 6 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
D) Güney 10
E) Güney 24

Çözüm:
Çözüm: Akıntının hızı her iki yüzücü için de aynı yön ve büyüklüktedir.
9. sınıfta konum–zaman grafiğinin eğiminin hızı verdiğini öğ-
X’in yere göre hız büyüklüğü v + v iken;
A
X
renmiştik. O halde K ve L araçlarının hızları,
Y’nin yere göre hız büyüklüğü v – v ’dır.
16 − 8 Y A
v = = 8 m/s v = = -2 m/s
K 2 L 4 Birbirlerine doğru hareket eden yüzücülerin karşılaşma süre-
L aracının hızının başındaki eksi işareti K aracı ile zıt yönde leri hesaplanırken, yüzücüler arasındaki mesafe, yüzücülerin
hareket etmesinden dolayıdır. Soruda K aracının kuzey yö- yere göre hızlarının toplamına oranlanır.
nünde hareket ettiği belirtilmiştir. Bu yüzden L aracı güney
Yüzücülerin hızlarının büyüklüklerinin toplamı
yönünde hareket etmektedir. Soruda K aracındaki gözlemci-
ye göre L’nin hızı istenmiş. O halde,
v + v + v – v = v + v
X A Y A X Y
v¶ = v¶ - v¶ ise v¶ = v¶ - v¶
bağıl gözlenen gözlemci LK L K olarak hesaplanır. Görüldüğü üzere yüzücülerin karşılaşma
süreleri akıntı hızına bağlı değildir. Bu yüzden karşılaşma
Kuzey K gözlemci olduğundan denklemden de görüle-

K ceği üzere ters çevrilip K ve L uç uca eklenirse süreleri değişmez. Yine aynı şekilde birbirlerine göre hız
8 m/s büyüklükleri hesaplanırken akıntı hızları denklemde birbirini
cevap bulunur.
götürdüğünden akıntı hızının değişmesi yüzücülerin birbirle-
L -2 m/s
rine göre olan hız büyüklüğünü etkilemez. Ancak akıntı hızı
Güney artarsa X’in yere göre hızı artar L’nin azalır bu yüzden M’nin
sağında karşılaşırlar. Aksi durumda ise M’nin solunda karşı-
- K 8 m/s LK = - 10 m/s Eksi işareti yönün güney laşırlar. Yani akıntı hızının büyüklüğünün değişmesi yüzücü-
lerin karşılaştıkları noktanın değişmesine neden olur.
olduğunu belirtmektedir.
L 2 m/s
Cevap: A
Cevap: D

26