Page 305 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - AYT FİZİK

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Dalgalarda Kırınım, Girişim, Doppler Olayı FİZİK

13. Young deneyi düzeneğinde engel ile ekran arası uzaklık L, 14. Işığın tek yarıkta yapılan girişim deneyinde deney düzene-
yarıklar arası mesafe d ve ışık kaynağının yarıkların orta ğinde Tablo I’ de yapılan değişikler sonucunda Tablo II ‘ de
noktasına olan uzaklığı x’dir. Deney sonucunda ekranda gözlenen değişiklikler meydana gelmektedir.
oluşan girişim saçakları Şekil I' de verilmiştir. Deney Düzeneğinde Yapılan Değişikler
Deney Düzeneğinde Yapılan Değişikler
Ekran 1 Yarık düzlemi ile ekran arası kırıcılık indisi
1 Yarık düzlemi ile ekran arası kırıcılık indisi
havaya göre daha büyük saydam bir ortamla
havaya göre daha büyük saydam bir ortamla
doldurulmuştur.
Engel S S L 2 doldurulmuştur.
Yarık düzlemi bir miktar döndürülmüştür.
2
1
2 Yarık düzlemi bir miktar döndürülmüştür.
3 Yarığın bir kısmının önüne saydam madde
x d 3 Yarığın bir kısmının önüne saydam madde
konulmuştur.
konulmuştur.
Kırmızı ışık 4 Yarığın bir kısmının önüne saydam olmayan
kaynağı 4 Yarığın bir kısmının önüne saydam olmayan
bir cisim konulmuştur.
Şekil I Şekil II bir cisim konulmuştur.
Tablo I
Tablo I
Ekranda gözlenen saçakların Şekil II’deki gibi olması Deney Sonucunda Gözlenen Durumlar
için, Deney Sonucunda Gözlenen Durumlar
I. d azaltılmalıdır. a Merkezî aydınlık saçak engelin konulduğu
a Merkezî aydınlık saçak engelin konulduğu
tarafa kaymış ve saçak genişliği
II. L azaltılmalıdır. tarafa kaymış ve saçak genişliği
değişmemiştir.
değişmemiştir.
III. x artırılmalıdır b Saçak genişlikleri büyümüş, merkezî aydınlık
b Saçak genişlikleri büyümüş, merkezî aydınlık
saçak kaymıştır.
yargılarından hangileri doğrudur? saçak kaymıştır.
c Işığın ortalama hızı ve saçak genişliği
c Işığın ortalama hızı ve saçak genişliği
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II azalmış, merkezî aydınlık saçağın yeri
azalmış, merkezî aydınlık saçağın yeri
değişmemiştir.
D) I ve III E) II ve III değişmemiştir.
d Saçak genişliği artmış, merkezî aydınlık
d Saçak genişliği artmış, merkezî aydınlık
saçağın yerinin değişip değişmeyeceği
saçağın yerinin değişip değişmeyeceği
yorumlanamamıştır.
yorumlanamamıştır.
Çözüm:
Tablo II
Tablo II
Şekil II ‘de gözlenen saçak genişlikleri Şekil I ‘dekine göre Buna göre Tablo I’de yapılan değişikler ile Tablo II'de
küçülmüştür. Işığın çift yarıkta girişimi deneyinde saçak gözlenen durumlar eşleştirildiğinde hangisi doğru olur?
genişliklerinin küçülmesi için,
1 a 1 c 1 a
I. d artırılmalıdır (I. Yanlış), 2 d 2 b 2 b
A) B) C)
II. L azaltılmalıdır (II. Doğru), 3 c 3 a 3 c
III. x değerinden bağımsızdır. (III. Yanlış) 4 b 4 d 4 d
Cevap: B 1 c 1 d
2 d 2 b
D) E)
3 a 3 a
4 b 4 c
Çözüm:
1. Yarık düzlemi ile ekran arası kırıcılık indisi havaya göre
daha büyük saydam bir ortamla doldurulursa ışığın
ortalama hızı ve saçak genişliği azalır, merkezi aydınlık
saçağın yeri değişmez. (1-c)
2. Yarık düzlemi döndürülürse saçak genişliği artar, mer-
kezî aydınlık saçağın yerinin değişip değişmeyeceği
yorumlanamaz. (2-d)

3. Yarığın bir kısmının önüne saydam madde konulursa
merkezi aydınlık saçak engelin konulduğu tarafa kayar
ve saçak genişliği değişmez. (3- a)
4. Yarığın önüne saydam olmayan bir cisim konulursa sa-
çak genişlikleri büyür, merkezi aydınlık saçak oluşan
yeni yarığın orta dikmesi üzerine kayar. (4- b)
Cevap: D

303