Page 307 - Dört Dörtlük AYT Fizik

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Dalgalarda Kırınım, Girişim, Doppler Olayı FİZİK

17. Rüzgarlı bir günde birbirine göre durgun iki kişiden biri aynı
durgun kaynaktan çıkan sesleri pes duyarken, diğeri tiz duy- M N
Rüzgar
maktadır. Kişilerin ve rüzgarın yere göre hızları Şekil I, Şekil
II ve Şekil III’te verilmiştir. v v

Rüzgar
K L
Ses
v = 0 v = 0 kaynağı
Şekil II
Ses Şekil II’de ses kaynağı hareketsiz, M ve N kişileri aynı yönde
kaynağı eşit hızlarla hareket etmektedir. Rüzgarın hızı M ve N ‘nin
Şekil I hızından büyük ise M kişisinin birim zamanda işittiği ses dal-
galarının sayısı artar. Bu yüzden sesi daha tiz duyar. N kişi-
M N sinin birim zamanda işittiği ses dalgalarının sayısı azalır. Bu
Rüzgar
yüzden sesi daha pes duyar. (II. Yargı doğru)
v v

P Rüzgar R

Ses v v
kaynağı
Şekil II
Ses
kaynağı
Rüzgar
P R
Şekil III
v v
Şekil III’te ses kaynağı hareketsiz, P ve R kişileri aynı yönde
eşit hızlarla hareket etmekte ve kaynaktan uzaklaşmaktadır.

Ses İki hareketlinin de birim zamanda işittiği ses dalgalarının sa-
kaynağı yısı artar. Bu yüzden P ve R kişileri sesi daha tiz duyar. (III.
Yargı yanlış)
Şekil III
Cevap : C
Buna göre ses kaynağının ve kişilerin konumları ile rüz-
garın yönü Şekil I, Şekil II ve Şekil III’te verilenlerden
hangileri gibi olabilir? (Rüzgarın hızı ve ortamın sıcaklığı
sabittir.)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III

Çözüm:

Rüzgar
K L
v = 0 v = 0

Ses
kaynağı
Şekil I

Şekil I’de ses kaynağı ve görseldeki kişiler hareketsizdir.
Kaynaktan çıkan ses dalgaları rüzgarın hareketi yönünde
birbirine yaklaşır ve L kişisinin birim zamanda işittiği ses dal-
galarının sayısı artar. Bu yüzden sesi daha tiz duyar. Ses
dalgaları rüzgarın hareketinin tersi yönde birbirinden uzakla-
şır ve K kişisinin birim zamanda işittiği ses dalgalarının sayısı
azalır. Bu yüzden sesi daha pes duyar. (I. Yargı doğru)

305