Page 307 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - AYT FİZİK

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Dalgalarda Kırınım, Girişim, Doppler Olayı FİZİK

17. Rüzgarlı bir günde birbirine göre durgun iki kişiden biri aynı
durgun kaynaktan çıkan sesleri pes duyarken, diğeri tiz duy- M N
Rüzgar
maktadır. Kişilerin ve rüzgarın yere göre hızları Şekil I, Şekil
II ve Şekil III’te verilmiştir. v v

Rüzgar
K L
Ses
v = 0 v = 0 kaynağı
Şekil II
Ses Şekil II’de ses kaynağı hareketsiz, M ve N kişileri aynı yönde
kaynağı eşit hızlarla hareket etmektedir. Rüzgarın hızı M ve N ‘nin
Şekil I hızından büyük ise M kişisinin birim zamanda işittiği ses dal-
galarının sayısı artar. Bu yüzden sesi daha tiz duyar. N kişi-
M N sinin birim zamanda işittiği ses dalgalarının sayısı azalır. Bu
Rüzgar
yüzden sesi daha pes duyar. (II. Yargı doğru)
v v

P Rüzgar R

Ses v v
kaynağı
Şekil II
Ses
kaynağı
Rüzgar
P R
Şekil III
v v
Şekil III’te ses kaynağı hareketsiz, P ve R kişileri aynı yönde
eşit hızlarla hareket etmekte ve kaynaktan uzaklaşmaktadır.

Ses İki hareketlinin de birim zamanda işittiği ses dalgalarının sa-
kaynağı yısı artar. Bu yüzden P ve R kişileri sesi daha tiz duyar. (III.
Yargı yanlış)
Şekil III
Cevap : C
Buna göre ses kaynağının ve kişilerin konumları ile rüz-
garın yönü Şekil I, Şekil II ve Şekil III’te verilenlerden
hangileri gibi olabilir? (Rüzgarın hızı ve ortamın sıcaklığı
sabittir.)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III

Çözüm:

Rüzgar
K L
v = 0 v = 0

Ses
kaynağı
Şekil I

Şekil I’de ses kaynağı ve görseldeki kişiler hareketsizdir.
Kaynaktan çıkan ses dalgaları rüzgarın hareketi yönünde
birbirine yaklaşır ve L kişisinin birim zamanda işittiği ses dal-
galarının sayısı artar. Bu yüzden sesi daha tiz duyar. Ses
dalgaları rüzgarın hareketinin tersi yönde birbirinden uzakla-
şır ve K kişisinin birim zamanda işittiği ses dalgalarının sayısı
azalır. Bu yüzden sesi daha pes duyar. (I. Yargı doğru)

305