Page 96 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Divan Şiiri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

5. 14. yy.da yaşamış olan ---- aynı zamanda iyi bir tıp bilginidir. Çözüm:
Çelebi Mehmet’i Ankara’da tedavi etmiş, padişah da
Dizelerde bahar mevsiminde doğada meydana ge-
bunun üzerine Tokuzlu köyünü kendisine tımar olarak
len değişim anlatılmıştır. Dize sonlarındaki ‘’âr’’ sesi
vermiştir. Ancak köylülerin kendisini köyde istemeyip
ile zengin kafiye oluşturulmuştur. Birinci beyitte Hz.
tartaklamaları üzerine ---- adlı eserini yazmıştır. Divan
İsa’nın ölüleri diriltme mucizesine telmih yapılmıştır.
şiirinin kurallarını derli toplu kullanan ilk divan şairidir.
Kasidelerde giriş bölümünde övgüye geçmeden önce
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden bir doğa olayı betimlenebilir. Burada da bahar mevsimi
hangileri gelmelidir? betimlenmiştir. Bu nedenle bir kasidenin giriş bölümün-
den alınmış beyitlerden oluşmuştur. Şiir divan edebiyatı
A) Şeyhî - Harnâme geleneği ile oluştuğu için şiirde aruz vezni kullanılmıştır.
B) Fuzûlî - Şikâyetname Cevap: C
C) Şeyh Galip - Hüsnü Aşk
D) Mercimek Ahmet - Kâbûsnâme
E) Nâbî - Hayriye

Çözüm:
Şeyh Galip, 18. yüzyılda yaşamış, divan şiirinin son bü-
yük temsilcisidir. Eseri Hüsnü Aşk alegorik bir aşk hikâ-
yesidir. Fuzûlî, 16. yüzyılda yaşamıştır. Şikâyetname
onun mektup şeklinde yazdığı eseridir. Mercimek
Ahmet, eserini mensur şekilde kaleme almıştır. Eseri
döneminin sade nesir örneklerindendir. Nâbî 17. yüz-
yılda yaşamıştır ve didaktik tarzda yazdığı eserleri ile
tanınır. Parçada sözü edilen şair Şeyhî ve onun eseri
Harnâme’dir. 7. Nedîm’in şiirleri, yaşadıklarının, gördüklerinin, hissettik-
lerinin edebî metinlere birer iz düşümüdür sanki. Zira
Cevap: A
o, yaşadığı şehrin yani Lale Devri İstanbul’unun doğal
güzelliklerini, buradaki mekânları, mimari eserleri, şeh-
rin hareketli ve renkli sosyal yaşamını, geleneklerini
ve yaşadığı yerdeki dil özelliklerini, halk söyleyişlerini
şiirinde ustaca kullanmayı bilmiştir. Klasik Türk şiirine
İstanbul Türkçesinin incelik ve yalınlığını getiren, halk
söyleyişlerine, seviyeli bir argoya, deyim ve atasözle-
rine başvuran şair, Lale Devri’nin edebî zevkine uygun
6. Rûh-bahş oldı Mesîhâ sıfat enfâs-ı bahâr bir anlatım tarzı oluşturmuştur.
Açdılar dîdelerin hâb-ı ademden ezhâr
Bu parçada vurgulanan akım aşağıdakilerden han-
gisidir?
Tâze cân buldı cihân irdi nebâtâta hayât
A) Sebkihindi
Ellerinde harekât eyleseler serv ü çenâr
B) Mahallîleşme
C) Millîleşme
Döşedi yine çemen nat’-ı zümürrüdfâmın
D) Türkçülük
Sîm-i hâm olmış iken ferş-i harîm-i gül-zâr
E) Hikemi tarz
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bahar mevsiminde doğanın canlanışı betimlenmiştir.
Çözümü:
B) Zengin kafiye kullanılmıştır.
Gelenek ve görenekleri, halk söyleyişlerini, İstanbul
C) 14’lü hece ölçüsü kullanılmıştır.
Türkçesinin inceliğini ve yalınlığını ortaya koyan
D) Bir kasidenin nesip bölümünden alınmıştır. Nedim’in öncüsü olduğu akım, mahallîleşme akımıdır.
E) Birinci beyitte telmih sanatı vardır.
Cevap B

96 97