Page 164 - Dört Dörtlük TYT Biyoloji

BİYOLOJİ Kalıtımın Genel Esasları - Mendel İlkeleri ve Çaprazlamalar ÇÖZÜMLÜ SORULAR

27. Bezelye bitkisinde mor çiçek rengi aleli beyaz çiçek rengi ale- 28. Bir fare türünde kıl renginin kalıtımı ile ilgili çaprazlamalar ya-
line baskındır. Heterozigot mor çiçeğe sahip erkek bezelye pılmış, sonuçlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
ile genotipi bilinmeyen dişi bezelye çaprazlandığında beyaz
çiçekli yavruların oluştuğu gözlenmiştir.
Buna göre dişi ebeveyn, Çaprazlanan Bireyler F Dölü
1
Siyah x Kahverengi %100 Siyah
I. MM
%50 Siyah
Siyah x Kahverengi
II. Mm %50 Kahverengi
III. mm %75 Siyah
Siyah x Siyah
%25 Kahverengi
genotiplerinden hangilerine sahip olamaz?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III Tabloda yer alan bilgilere göre,

I. Siyah kıllı tüm fareler homozigot genotipe sahiptir.
Çözüm: II. Siyah kıl aleli baskın, kahverengi kıl aleli çekiniktir.
Bezelye bitkisinde; III. Homozigot genotipli siyah kıllı farenin kahverengi kıllı fare
mor çiçekli bezelyelerin genotipi homozigot baskın ise MM, ile çaprazlanması sonucu oluşan fenotip oranı 1’dir.
heterozigot baskın ise Mm, IV. Heterozigot genotipli siyah kıllı iki farenin çaprazlanması
beyaz çiçekli bezelyelerin genotipi ise mm şeklindedir.
sonucu oluşan genotip oranı 3:1’dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Dişi Erkek A) Yalnız I B) II ve III C) II ve IV
? ? X Mm
D) I, III ve IV E) II, III ve IV

Çözüm:
MM x Mm çaprazlamasında olasılıklar: MM, Mm, MM, Mm
(%100 mor çiçekli) I. öncül açıklaması; Siyah kıllı tüm fareler homozigot genotipe
(SS) sahip olsaydı, siyah x kahverengi çaprazlamasında kahve-
Mm x Mm çaprazlamasında olasılıklar: MM, Mm, Mm, mm
rengi fareler oluşamazdı. Bu nedenle yanlıştır.
(%75 mor çiçekli,%25 beyaz çiçekli)
II. öncül açıklaması; Siyah fareler ile kahverengi fareler çap-
mm x Mm çaprazlamasında olasılıklar: Mm, mm, Mm, mm razlandığında %100 siyah kıllı farelerin oluşmasından; siyah
(%50 mor çiçekli, %50 beyaz çiçekli) kıl alelinin baskın (S), kahverengi kıl alelinin ise çekinik (s)
olduğu anlaşılmaktadır.
Çaprazlama sonucu beyaz çiçekli bezelyelerin oluşabilmesi
için dişi ebeveynde mutlaka çekinik alelin bulunması gerekir. III. öncül açıklaması; Homozigot siyah kıllı fare x Kahverengi
I. öncülde verilen genotipte çekinik alel bulunmadığından tüm kıllı fare çaprazlandığında;
yavrular mor çiçekli olacaktır. Bu nedenle cevap I. öncülün
SS x ss
yer aldığı A seçeneğidir.
Ss
Cevap: A
tüm yavrular siyah olacaktır. Bu nedenle fenotip oranı 1’dir.
IV. öncül açıklaması; Heterozigot genotipli siyah kıllı iki fare
çaprazlandığında;
Ss x Ss
SS Ss Ss ss

siyah farelerin oluşma ihtimali 3/4, kahverengi farelerin oluş-
ma ihtimali 1/4’tür.
Fenotip Oranı: 3:1 şeklindedir. Bu nedenle cevap II ve III. ön-
cüllerin yer aldığı B seçeneğidir.
Cevap: B

164