Page 46 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

COĞRAFYA Yer ve Zaman, Koordinat Sistemi ÇÖZÜMLÜ SORULAR

4. 41° Kuzey paralelinde yer alan K merkezinden havala- Bu durumda I ve II. öncüllerdeki durumun oluşmasın-
nan bir yolcu uçağı aynı boylam üzerinde ve 15° Kuzey da Ekvator'a göre konum belirleyici iken III ve IV. ön-
paralelinde yer alan L merkezine ulaşmıştır. cüllerdeki durumun oluşmasında göreceli konum etkili
olmaktadır.
Buna göre, K ve L merkezleri arası kuş uçuşu uzak-
lık yaklaşık kaç kilometredir? Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.
Cevap: E
A) 2886 km B) 2626 km C) 1776 km
D) 1616 km E) 3886 km
Çözüm:

K ve L merkezlerimiz aynı boylam üzerinde yer al-
6. Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe Güneş ışınla-
maktadır. Bu sebeple aralarındaki mesafeyi hesaplar-
rının yere düşme açı sının değişmesine bağlı olarak
ken iki paralel arasındaki mesafeyi dikkate almalıyız.
meyda na gelen değişimler enlem etkisi olarak ifade
Dünya'nın her yerinde iki paralel arası mesafe yaklaşık
edilmektedir.
111 km'dir.
41°-15° = 26 paralel fark bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu etkiye bağlı olarak mey-
dana gelen değişimlerden biri değildir?
26x111 km = 2886 km kuş uçuşu uzaklık farkı bulun-
maktadır. A) Antalya’nın Trabzon’dan sıcak olması
Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir. B) Akdeniz’in Karadeniz’den tuzlu olması
C) Hatay’da gölge boyunun Sinop’tan kısa olması
Cevap: A
D) Ankara’daki sıcaklık farkının Ordu’dan fazla olması
E) Çukurova’daki ürünlerin Bafra Ovası’ndan önce ol-
gunlaşması
Çözüm:

Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe Güneş ışınla-
rının yere düşme açısının değişmesine bağlı olarak
meydana gelen değişimler enlem etkisi olarak ifade
5. I. Yaşanılan mevsim edilmektedir. Enleme bağlı değişimlere ait bazı özellik-
ler şunlardır;
II. Kullanılan ulusal saat
• Güneş ışınlarının yere düşme açısı azalır.
III. Maden rezervi
IV. Yükselti ortalaması • Sıcaklık, enleme bağlı olarak azalır.
• Cisimlerin gölge boyu uzar.
Yukarıdakilerden hangileri göreceli konumla ilgilidir?
• Deniz suyu tuzluluk oranı azalır.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
• Kalıcı kar sınırı deniz seviyesine yaklaşır.
D) II ve IV E) III ve IV • Paralel dairelerinin boyları kısalır.
• Ardışık iki meridyen yayı arasındaki mesafe azalır.
Çözüm:
Buna göre, Antalya’nın Trabzon’dan sıcak olması,
Mutlak Konum: Dünya üzerindeki bir alanın Ekvator’a Akdeniz’in Karadeniz’den tuzlu olması, Hatay’da gölge
ve Başlangıç Meridyeni’ne (Greenwich) göre konumu- boyunun Sinop’tan kısa olması ve Çukurova’daki ürün-
nu ifade eder. Bir alanın mutlak konumu belirlenirken lerin Bafra Ovası’ndan önce olgunlaşması enleme bağlı
o alanı sınırlandıran paralel ve meridyen değerleri kul- olarak değişen durumlardır. Ancak Ankara’daki sıcaklık
lanılır.
farkının Ordu’dan fazla olmasının sebebi karasallık ve
Göreceli Konum: Dünya üzerindeki bir yerin kıtalara, denizellik özelliğinden kaynaklanmaktadır. Ankara'nın
denizlere, boğaz ve kanallara, ülkelere, yer şekillerine, denize kıyısı yoktur. Bu sebeple karasal iklim özellikleri
yer altı ve yer üstü zenginliklerine göre belirlenen ko- gösterdiğinden sıcaklık farkı Ordu’ya göre fazla olması-
numudur. Göreceli konum; iklim özellikleri, bitki örtüsü, na neden olur .
tarım ürünleri, ekonomik faaliyetler, ulaşım, nüfus ve
Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.
yerleşme özellikleri, jeopolitik ve jeostratejik özellikler
gibi unsurlar üzerinde etkilidir. Cevap:D

44 45