Page 89 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

COĞRAFYA
COĞRAFYA ÇÖZÜMLÜ
Basınç ve Rüzgâr, Nem ve Yağış SORULAR

1. Aşağıdaki tabloda bazı merkezler ve bu merkezlere ait Çözüm:
basınç değerleri verilmiştir. Basınç alanlarında hava akımları, basıncı etkileyen fak-
törlere bağlı olarak alçalıcı veya yükselici hava hareketi
Yüksek Basınç
Merkezler Alçak Basınç (mb) oluşturur. Soruda verilen basınç merkelerine baktığı-
(mb)
mızda birinci basınç merkezlerinde hava akımı çevre-
I 1005 975 den merkeze olduğundan alçak basınç merkezi, ikinci
II 1010 990 görselde hava akımı merkezden çevreye doğru oldu-
III 1030 1005 ğundan yüksek basınç merkezidir. Bu görsellere bakı-
larak rüzgârların sapma yönü, yağış oluşma ihtimali,
Tabloya göre verilen merkezlerdeki rüzgâr hızı, ya- merkeze doğru basınç değişimi ve bulundukları yarım
vaştan hızlıya doğru aşağıdakilerden hangisinde küre bilgisine ulaşılabilir. Ancak arazinin yer şekilleri
sırasıyla verilmiştir? özellikleri bilgisine ulaşılamaz. Çünkü arazinin düz ya
da engebeli olması, dağların vadi ve boğazların uzanış
A) I-II-III B) I-III-II C) II-I-III yönü gibi durumlara bu şekiller yardımıyla ulaşılamaz.
D) II-III-I E) III-II-I
Cevap: C

Çözüm: 3. Aşağıdaki görselde bir dağ yamacı boyunca hareket
ederek bu dağın diğer yamacına ilerleyen hava kütlesi-
Rüzgârın hızını etkileyen en öncelikli faktör basınç far- nin geçtiği güzergâh verilmiştir.
kıdır. Basınç merkezleri arasındaki basınç farkı ne ka-
dar fazla ise rüzgârın hızı da o kadar fazla olur.
Tabloda verilen merkezlere baktığımızda;
I numaralı merkez 1005-975= 30 mb basınç farkı var.

K
II numaralı merkez 1010-990= 20 mb basınç farkı var.

III numaralı merkez 1030-1005= 25 mb basınç farkı var.

Bu durumda yavaştan hızlıya II-III-I şeklinde olacaktır.
Cevap: D
K alanına ulaşan hava kütlesinde oluşan değişim-
lerle ilgili,
2. Aşağıda iki yere ait basınç merkezlerinin yatay yöndeki
hava hareketi göstermektedir. I. Bağıl nem artmıştır.
II. Nem açığı azalmıştır.
III. Hava sıcaklığı artmıştır.
IV. Havanın taşıyabileceği nem artmıştır.
Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV
Çözüm:
I II
Denizden karaya ulaşan hava kütlesi dağ yamacı bo-
Bu basınç merkezleriyle ilgili aşağıdakilerden han- yunca yükselerek soğumuş bağıl nem miktarı artarak
gisine ulaşılamaz?
(I) nem açı azalmış (II) ve yağış gerçekleşmiştir. Nemini
A) Bulundukları yarım küreye bırakan hava kütlesi alçalarak sıcaklığı artmaya başla-
mış (III) ve hava genleşerek taşıyabileceği maksimum
B) Rüzgârların sapma yönüne
nem artmıştır (IV).
C) Arazinin yer şekilleri özelliklerine
Bu durumda ulaştığı noktada hava kütlesinin; (III) hava
D) Merkeze doğru basınç değişimine sıcaklığı artmış ve (IV) havanın taşıyabileceği nem art-
mıştır.
E) Merkezlerin yağış oluşma ihtimaline
Cevap: E

87