Page 105 - Proje Hazırlama (Tüm Kitap)

4. 2 PROJENİN UYGULANMASI

Hazırlık Soruları

1. Günlük yaşamınızda sıkça kullandığınız "teorik" ve "pratik" kavramları size neyi ifade eder?
2. "Projelerin hayata geçirilmesi" kavramını açıklayınız.
3. Hayata geçirilmemiş projeler sizce önemsiz midir? Tartışınız.
4. İcatlar, insan yaşamını nasıl kolaylaştırmıştır?
5. İcatlar, toplumları birbirine yaklaştıran unsurlar mıdır? Tartışınız.

İnceleme Yazısı

MANYETİK ULAŞIM: HIZYUVARLAR
Ulaşım teknolojilerindeki yeniliklerden biri manyetik kaldırma ilkesiyle hare-
ket eden tren benzeri araçlardır. Havadan kaynaklı sürtünme dışındaki sürtünme
kuvvetlerinin ortadan kaldırılmasıyla saatte 500-600 km hıza ulaşabilen bu araç-
lar, düşük basınçlı tüpler içinde hareket ettirilerek daha hızlı hale getirilebiliyor.
1000 km mesafeye kadar yolcu ve yük taşıyabi-
lecek bir alternatif olarak öne çıkan bir teknoloji
ile saatte ortalama 300 km hıza ulaşabilen hızlı
trenlerin popülerliği son bulabilir. İlk büyük ölçekli
sistem 2003'de Şangay'da denendi ve 30 km'lik
mesafede 440 km hızla yolculuk gerçekleşti. Sa-
bit manyetik askılarla havada asılı hareket ede-
bilen skyTran isimli araç için de Tel Aviv'de de-
neme süreçleri gerçekleştiriliyor (Görsel 4.2.1).
Son yıllarda tüp içinde gerçekleştirilen taşı-
macılık sistemlerinin bir örneği olarak hızyuvar-
lar hakkındaki çalışmalar dikkati çekiyor. Hızyu-
varlar, insan ya da yükleri gidilmesi planlanan
noktaya güvenli bir şekilde ulaştırmayı hedefli-
yor. Düşük basınçlı bir boru içinde hareket eden
hızyuvar podları, elektrik enerjisiyle hızlanıyor
ve manyetik kaldırma kuvveti sayesinde rayların
üzerinde yüzerek hareket ediyor. Yani düşük ae-
rodinamik sayesinde daha önce sadece havayo-
lu ile ulaşılabilen hızda taşıma mümkün olabili-
yor. Elan Musk'ın 2013'de duyurduğu ön tasarım Görsel 4.2.1: Havada asılı hareket edebilen skyTrain
belgeleri ile başlayan hızyuvar geliştirme çalış-
maları aralıksız olarak sürdürülüyor. Çeşitli şirketlerin desteği ile güneş ve rüzgar
enerjisi ile çalışan ve saatte 1000 km hıza ulaşabilen hızyuvarların geliştirilme-
sine çalışılıyor. 2021'de yolcu ve yük taşımaya başlanması hedefleniyor. Karbon
emisyonu olmadığı için hızyuvarların çevre dostu olması da en büyük artısı.
Tuncay Baydemir, Manyetik Ulaşım, Bilim ve Teknik Dergisi,
Mayıs 2018, Sayı 606, Sayfa 21

1. Yukarıdaki yazıda anlatılan buluşlar nelerdir? Bunlardan hangisi, diğerinin ortaya çıkışını sağla-
mıştır?
2. Günlük hayatta kullandığınız basit araçların nasıl bulunduğunu düşünüyorsunuz?
3. Her buluşun, büyük maliyetler ve büyük emekler gerektirdiğini düşünüyor musunuz? Neden?
4. Bir icadın hayata geçirilmesi için sadece ihtiyaçlar yeterli olur mu? Başka neler gerekebilir?

104 105