Page 11 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | 3.Ünite

Şiir

2. Redif: Dize sonlarında tekrarlanan, aynı harflerden oluşan, aynı görev ve anlamdaki ekler, keli-
meler ve kelime gruplarıdır:

Akıncılar yollar açar,
Altınordu iller açar...
Kızanlık’ta güller açar,
Balkanlara çıktığım yaz..
Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu

Yukarıdaki şiirde “-ler” ekleri ek hâlinde redif, “açar” kelimeleri kelime hâlinde rediftir.

3. Kafiye (Uyak): Şiirde iki veya daha çok dize arasındaki farklı anlam ve görevdeki seslerin, ke-
limelerin benzerliğidir. Kafiye genellikle dize sonlarında ve kelimelerin köklerinde aranır. Yarım, tam,
zengin ve cinaslı kafiye olmak üzere dörde ayrılır.

Kafiye (Uyak)

Yarım Kafiye Cinaslı Kafiye

Tam Kafiye Zengin Kafiye

a. Yarım Kafiye: Tek ses benzerliğine dayanan kafiyedir.
Bir yaz günü, odamda kaparken bavulumu,
Çekerek koltuğumun parmakları kolumu
Her zamanki sesiyle bana: “Otur” diyecek.
Sabri Esat Siyavuşgil

Yukarıdaki dizelerde “bavulumu” ile “kolumu” kelimelerinin kökündeki “l” sesleriyle yarım kafiye
yapılmıştır.

b. Tam Kafiye: İki ses benzerliğine dayanan kafiyedir.
Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında;
Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum.
Yolumun karanlığa saplanan noktasında,
Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum.

Dörtlükteki “ta” ve “rü” sesleriyle tam kafiye yapılmıştır.

c. Zengin Kafiye: İkiden çok ses benzerliğine dayanan kafiyedir.
Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi;
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.
Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;
Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.

Dörtlükteki “insan” ve “lisan” kelimelerindeki “san” sesleriyle zengin kafiye yapılmıştır.

79