Page 18 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 7

1.ÜNİTE> Giriş Kazanım A.4.4: Metnin ana düşüncesi ve yardımcı düşüncelerini belirler.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Okuma Becerisi

Etkinlik İsmi Düşünceler ve Etkileri 25 dk.
Amacı Metindeki asıl düşünceyi ve yardımcı düşünceleri belirleyebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Edebiyat ve Psikolojinin Buluşma Noktası: Bibliyoterapi

Yaratıcılığın ve güzel söz söylemenin vücut bulmuş hâli olan edebiyatın, başta insan olmak üzere
canlıların davranışlarını inceleyen psikoloji ile pek çok ortak noktası vardır. Her iki alan kendine has
inceleme yöntemleri barındırmakla birlikte söz konusu insan olduğunda birbirlerinden yararlanır-
lar. Bu durumun bir sonucu olarak ortaya çıkan bibliyoterapi, edebî değeri ve etkileyiciliği yüksek
eserler aracılığı ile bireylerin yaşadıkları sorunlara çözüm üretebilmelerini, farkındalık kazanabil-
melerini amaçlar. Bibliyoterapi öncelikli olarak, çocukluk ve ilk gençlik döneminde görülen sınav
kaygısı, motivasyon eksikliği, uyum güçlüğü, ergenlik neticesinde yaşanan fiziki ve ruhi değişimler,
çatışma, çekingenlik vb. gibi kısa süreli ve belirli dönemlerde etkili olan sorunların çözümünde ter-
cih edilir. Dolayısıyla yaşanan her problemin çözümünde etkili olamayacağı gibi daha ciddi ve uzun
süreli durumlarda tıbbi yardım alınması gerekebilir.

Kitapların insan yaşamında ne kadar önemli bir yer tuttuğu alternatif terapi yöntemi olarak kulla-
nılmasından anlaşılabilir. Bu süreçte öğretmenler ve kütüphaneciler olmak üzere velilere pek çok
görev düşmektedir. Başta okuma becerisi olmak üzere diğer dil becerilerinin geliştirilmesi ve edebî
zevk kazandırılması amacıyla kitaplardan en fazla yararlanan öğretmenler sınıf öğretmenleri, Türkçe
öğretmenleri ve edebiyat öğretmenleridir. Bu noktada tavsiye edilecek eserler üzerinde daha titizlikle
durulması gerekir. Birey, bir yandan kendini edebiyatın büyülü dünyasına kaptırırken öte yandan
yaşadığı duygusal sorunlardan okuduğu eserlerde izler bulabiliyorsa, okuma faaliyeti daha anlam-
lı olacaktır. Bu yüzden kişinin örnek alacağı, kendinden izler taşıyacağı eserlerle buluşturulmasına
dikkat edilmelidir. Edebiyatta biyografik eserler bu bakımdan ayrıca değerlendirilmelidir. Olumlu
benlik algısı geliştirmede en etkili türlerden olan biyografiler, gerçeklik boyutuyla da bireylerin ilgi-
sini çeker.

Kütüphanecilerin sorumluluğu da en az öğretmenler kadar fazladır. Bilgi edinme, ödev amacıyla
araştırma yapma vb. gibi durumlar dışında bireylerin doğrudan okumak için kendi seçimleri doğ-
rultusunda aldıkları eserler, aslında onların ihtiyaç duydukları eserlerdir. Bu bağlamda kütüphane-
cilerin bireylere ihtiyacı olan eserleri tavsiye edebilecek kadar kitapların konularına ve gelişim dö-
nemlerinin genel özelliklerine vâkıf olmaları gerekmektedir. Veliler, çocuklarının okudukları eserleri
takip etmeli, her veli çocuğunun yaş özellikleri hakkında fikir sahibi olmalı, kitap tavsiye ederken ya
da hediye alırken bu hususlara dikkat etmelidir.
Sonuç olarak, her iki bilim dalının (psikoloji ve edebiyat) buluştuğu bir nokta olan “insan” her ne
kadar karmaşık bir yapı sergilese de edebiyat ve sanattan zevk aldığı, ondan etkilendiği bilinen bir
gerçektir. Edebiyatın insana derinden tesir eden gücü ise dilin kullanım becerisi, konu seçimi, konu-
nun işleniş tarzı ve kahraman seçiminden ileri gelir. Bu nedenle sanat kaygısı güden, yazarın yaratı-
cılığının sergilendiği edebî değeri yüksek eserleri okuması, insanın psikolojisi üzerinde olumlu etki
yapacaktır.
Dr. Müzeyyen Altunbay, Edebiyat ve Psikolojinin Buluşma Noktası: Bibliyoterapi

17