Page 95 - Bilgisayar Bilimi | Kur 1

8.1. Döngü Mantık Yapısı

Problem çözüm sürecinde kullanılabilecek üçüncü bir karar yapısı, döngü yapısıdır. Bu yapı, tek-
rarlayan bir yapıdır. Çoğu problem aynı işlemi farklı verileri kullanarak tekrar etmeyi gerektirir. Bu
yüzden bu yapı son derece önemlidir. Bu yapı kullanılarak isim listesinin alfabetik sıraya dizilmesi ya
da ödeme kayıtlarının araştırılması gibi tekrarlayan işlemler yapılabilir. Bu yapı, karar yapısından daha
zor anlaşılan bir yapıdır ama bu yapının kullanımı daha kolaydır. Bu yapıdaki zorluk hangi yönergelerin
tekrarladığını belirleme sürecidir.
Tekrarlayan işlemleri yürütmenin yanı sıra döngü yapısı işlemi çözüm basamakları içerisinde önceki
basamaklara yönlendirmek amacıyla da kullanılır. Bu durumda GoTo (Git) komutu ile benzer bir du-
rum oluşur. GoTo komutu yerine döngü kullanmak programın okunabilirliğini de artırmaktadır. Her
biri If/Then/Else ya da GoTo komutlarını kullanan farklı yönerge setleri ile oluşturabilen 3 farklı döngü
yapısı vardır. Ancak If/Then/Else karar mantık yapısıdır ve bir döngüyü yönetmek amacıyla kullanıl-
mamalıdır.

Döngü türlerinden biri, bir koşul doğru olduğu sürece işlemleri tekrarlayan While/WhileEnd döngü
yapısıdır. Bu yapı, koşul yanlış olduğunda döngü işlemleri tekrarlamayı durdurur. Bir diğeri bir koşul
yanlış olduğu sürece ya da doğru olana kadar işlemleri tekrarlayan Do/While döngü yapısıdır. Üçüncü
bir tür ise otomatik sayaç döngüsüdür. Bu yapıda bir değişkene ilk değer atanır, belirlenen sabit bir bi-
çimde sürekli arttırılarak hedef sayıdan büyük ya da eşit olana kadar işlemlerin tekrarlanması sağlanır.
Problemin çözüm sürecine göre bu 3 türden herhangi biri tercih edilebilir. Her üç tür için oluşturulacak
algoritma ve akış şeması birbirinden farklıdır. Programın okunabilirliğini arttırmak için girinti kullan-
mak son derece önemlidir.
Döngü yapısı kapsamında birkaç standart işlem türü vardır. Bunlardan ikisi; sayaç kullanarak arttır-
ma ya da azaltma yapmak, diğeri ise birikeç kullanarak toplam ya da işlem sonucunu hesaplamaktır. Her
iki durumda değişkene atanan değer değişir ve yine aynı değişkende tutulur. Sayaç ve birikeç arasındaki
temel fark, eklenen ya da çıkarılan değerdir. Sayarken değer sabittir, ancak biriktirirken değişebilir. Her
iki durumda da işlemlere başlamadan önce değişkene 0 (sıfır) değeri atanır, bu işleme “ilk değer atama”
denir.

8.2. Artırma
Sayma ya da artırma işlemi bir değişkene sürekli sabit bir değer ekleyerek gerçekleştirilir. Bu işlemi
gerçekleştirmek için bir atama satırı gerekir. Örneğin
sayaç = sayaç + 1 ya da s = s + 1

değişkeni her işlem adımında değişken değerine bir ekleyerek değeri artırır. Atama işlemi “=” (eşit)
işaretinin sağ tarafındaki işlem sonucunun sol taraftaki değişkene yüklenmesini sağlar. Artırma işlemi
bir atama yönergesidir. Bu yönerge programa maddelerin ve insanların derece ve benzeri bir dizi olgu
sayısını problemin çözümünün bir parçası olarak hesaba katmasını sağlar. Arttırma işlemi yapılırken
kullanılan atama yönergesini inceleyelim. Kullandığımız değişken atama ifadesinin her iki tarafında da
yer almaktadır. Değişken + işaretinden sonra gelen değer kadar arttırılır. Bu yönerge sayacın değerini
alır ve bir ekleyerek değiştirir. Böylece değişkenin yeni bir değeri olur. Arttırmak için kullanılan değer
1, 2, 3… gibi pozitif sayılar arasından seçilen farklı bir değer olabilir, hatta arttırmak yerine azaltmak
istenirse negatif değerler de kullanılabilir. Bu örnekte sayaç değişkenine, döngüye girmeden önce “0”
değeri verilerek ilk değer ataması yapılmıştır.

94