Page 64 - Biyoloji 10 | 3.Ünite

3 DOĞAL KAYNAKLAR VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI DOĞAL KAYNAKLAR VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI

BÖLÜM

3.3.2. BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN YAŞAM İÇİN ÖNEMİ

Ekosistemdeki türler birbirleriyle etkileşim içindedir. Bir türün yok olması ya da zarar görmesi eko-
sistemdeki diğer türleri de olumsuz etkileyebilir. Ardıç ağacının (Görsel 3.46) tohumları toprağa düştü-
ğünde doğrudan çimlenemez. Ardıç kuşları (Görsel 3.47) ardıç tohumlarının çimlenmesinde önemli rol
oynar. Ardıç kuşunun toprağa düşen tohumu öncelikle yemesi gerekir. Tohum, ardıç kuşunun sindirim
sisteminde kabuklarından ayrılır ve dışkı ile dışarı atılır. Toprağa düşen ardıç tohumu çimlenerek yeni
bitkiyi oluşturur. Ardıç kuşları ayrıca salyangoz, böcek, kurtçuklar ve üzüm ile de beslenir. Ardıç kuşları-
nın avlanarak sayılarının azaltılması, ardıç ağaçlarını olumsuz etkiler. Ardıç ağaçlarının azalması diğer
canlı türlerini de etkileyecek ve ekosistemdeki tür çeşitliliği azalacaktır.

Görsel 3.46: Ardıç ağacı Görsel 3.47: Ardıç kuşu

ARAŞTIRMA Türkiye’nin biyolojik çeşitlilik açısından zengin olmasını sağlayan faktörler ne-
lerdir? Araştırınız. Bu faktörlerin biyolojik çeşitliliğe etkilerini sınıfta tartışınız.
Ekler bölümünde verilen öğrenci öz değerlendirme formunu doldurunuz.
Araştırma raporu değerlendirme formunu dikkate alınız.

Organik ve inorganik kirlenme çevre ve insan sağlığında önemli sorunlar meydana getirir. Kentleş-
menin artması ve sanayinin gelişmesi ile insan odaklı ağır metal kullanımı giderek artmıştır. Ağır metal-
ler toprak ve suya karışarak besin zinciri üzerinde olumsuz etkiler oluşturur.
İnsan kaynaklı olumsuz etkilerle dünyada nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi
yayımlanmıştır. 2015 yılında yayımlanan kırmızı listede yer alan türlerden Nil timsahı (Crocodylus niloti-
cus - Krokodilus nilotikus) Afrika’ya özgü olup eti ve derisi için avlanılır. Uluslararası ticaret kontrollerinin
etkisiyle Nil timsahının yok olma riski azalmış durumdadır. Nil timsahı ilk olarak 1996 yılında savunma-
sız kategorisinden en az kaygı verici kategorisine alınmıştır. Kambur balina (Megaptera novaeangliae
- Megaptera novayangliae) popülasyonları ticari balina avcılığı nedeniyle ciddi bir şekilde tüketilmiştir.
Koruma eylemi ile türleri olağanüstü dayanıklılık göstermiş ve popülasyonları artmıştır. Kambur balina
2008 yılında kırmızı listenin en az kaygı verici kategorisine alınmıştır. Nüfuslarının 60 000’den fazla ol-
duğu tahmin edilmekte ve giderek artmaktadır. Lear papağanı (Anodorhynchus leari - Anodoinçus liari)
ticareti nedeniyle ciddi tehdit altındadır. Küresel nüfusu 1983 yılında tahmini 60 bireye düşmüş olan
Lear papağanın yasalarla korunması, avcıların, kaçakçıların ve koleksiyoncuların tutuklanması; bu
türün korunmasında etkili olmuştur.
BİYOLOJİ 10 198