Page 67 - Biyoloji 10 | 3.Ünite

3 DOĞAL KAYNAKLAR VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI DOĞAL KAYNAKLAR VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI

BÖLÜM

Mersin Balığı

Yaklaşık 200 milyon yıldır dünya üzerinde yaşa-
yan Mersin balıkları yaşayan fosiller olarak adlandırıl-
maktadır (Görsel 3.51). Mersin balıkları, etinin kalitesi
ve çok değerli havyarı nedeniyle binlerce yıldan beri
ekonomik önem taşır. Türkiye sularında 5 Mersin ba-
lığı türü bulunmaktadır. Mersin morinası (Huso huso)
ve Rus Mersin balığı (Acipenser sturio - Açipenser
suturyo ) gibi türler Türkiye’de bulunanlara örnek ve-
rilebilir.
Mersin balıkları genellikle 10-15 yaşlarında cinsȋ
Görsel 3.51: Mersin balığı
olgunluğa ulaşırlar. İki ya da dört yıl aralıklarla yumurt-
lamaları ve 100 yıl kadar uzun yaşamaları mersin balıklarını özel kılar. Dünyada Mersin balıklarının
birçok türü tehdit altındadır veya sayıları azalmış durumdadır. Örneğin Orta Avrupa’da Rus Mersin
balığının nesli hemen hemen tükenmiştir.
Erken ve aşırı avlanmaları mersin balıkları için önemli bir tehdit unsurudur. Ayrıca habitatlarının
tahrip edilmesi, su kirliliği ve barajlar nedeniyle anaç balıkların yumurtlama bölgelerine ulaşamaması
nesillerinin tükenmesinin diğer nedenleri arasındadır. Mersin balıklarının doğal olarak bulunduğu ülke-
lerde nesillerinin tükenmekte olduğunun yıllar önce farkına varılmıştır ve bunu önlemek için çalışmalar
yapılmaktadır.

Dev Kertenkele

Dev kertenkele (Varanus griseus - Varanus
grizeyus), Türkiye’de Suriye ve Irak sınırına yakın
sıcak ve kurak bölgelerde yaşar. Özellikle Şanlıur-
fa’nın Ceylanpınar ve Birecik ilçeleriyle Silopi civa-
rında bulunur. Karada yaşamalarına karşın suya da
girebilme özelliğine sahiptir. Yuva olarak mağara-
lar ve kaya yarıkları gibi yerleri tercih eder. Ayrıca
yüksekliği 1200 metreye kadar olan bölgelerde de
bulunabilir. En belirgin özellikleri dillerinin uzun, ince
ve uçlarının çatallı olmasıdır. Normal bir kertenke-
Görsel 3.52: Dev kertenkele
leye göre çok iri olmasından dolayı dev kertenkele
adı verilmiş olup çöl varanı da denilir (Görsel 3.52).
Çöl varanı kırmızı listede hassas kategorisinde yer
almaktadır.

BİYOLOJİ 10
201