Page 18 - Biyoloji 12 | 3.Ünite

Çift çenekli odunsu bitkilerin enine gövde kesiti incelendiğinde en dışta
mantar kambiyumundan meydana gelen periderm adı verilen cansız
bir kabuk bulunur (Görsel 3.29).

Floem
Ksilem
Kambiyum
Genç gövde
Epidermis
Floem Korteks
Ksilem Primer floem
Vasküler
Kambiyum birleşmiş
kambiyum
Biraz daha yaşlı gövde Primer ksilem
Öz
Floem
Ksilem
Periderm
Kambiyum Korteks
Merkezî silindir oluşmuş Primer floem
Daha yaşlı gövde Sekonder floem

Sekonder ksilem
(ilk yaş halkası) Vasküler
Kambiyum kambiyum
Sekonder floem Sekonder ksilem
Primer ksilem
Sonraki bir yılın ardından
Öz
Çok sayıda yaş
halkası
(sekonder ksilem)
Kambiyum
Sekonder floem
Öz
Yıllar sonra
Görsel 3.29: Gövdede sekonder büyüme

Yaprak

Yapraklar; bitkilerin fotosentez, terleme ve gaz alışverişini en etkin bi-
çimde gerçekleştiği organdır. Gövde ve dallarda yanal tomurcuklardan
gelişir. Gövdeden çıkan yapraklar farklı şekillerde olabilir. Genel olarak
bir yaprak, genişlemiş bir yaprak ayası ve bir yaprak sapından oluşur.

Yaprak Ayası
Yaprağın geniş, ince ve yassılaşmış olan büyük bölümüdür. Yaprak
ayasının genişliği, bitkinin yaşadığı ekolojik bölge hakkında fikir edin-
memizi sağlar. Kurak ortam bitkilerinde yaprak ayasının yüzeyi, kü-
çülmüştür. Böylece bitkiler, daha az su kaybeder ve bitkilerin hayatta
EK BİLGİ kalma şansları da artar. Nemli ortam bitkilerinde ise yaprak yüzeyleri
oldukça geniştir. Bu nedenle bitkiler, hem Güneş ışığından daha fazla
Yaşlı gövdenin dıştan içe
yararlanır hem de daha fazla terleme yapabilir.
doğru yapısında sırasıyla
periderm, mantar kambiyu-
Bazı bitkiler; yaprak hücrelerinde kofulda biriktirdikleri atık maddeleri,
mu, korteks (parankima ve
yapraklarını dökerek bitkiden uzaklaştırır. Bundan dolayı yaprak dö-
kollenkima), floem, kambi-
kümü boşaltım kabul edilir. Tek ve çift çenekli bitkilerde yapraktaki da-
yum, ksilem ve öz bölgesi
bulunur. marlanma farklılık gösterir.

3. ÜNİTE 146