Page 6 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 1.Ünite

Savaş, büyük devletler ara-
sındaki çıkar dengesinin bo-
zulmasıyla başlamış ve birçok
devleti de içine alarak devam
etmiştir. Bu savaşın sonunda,
bazı devletler parçalanmış,
yeni devletler tarih sahnesine
çıkmıştır.
Savaş, modern teknolojiyle
donatılmış kendi endüstrisini
çok hızlı bir şekilde geliştirmiş-
tir. Tank (Görsel 1.2), savaş ge-
misi, bombardıman uçakları ve
kimyasal silahların kullanıldığı
savaş, dünya petrol tüketiminin Görsel 1.2: İlk tank (sol) ve modern tank (sağ)
de birkaç kat artmasına ve pet-
role bağlı dış politikanın doğ-
masına neden olmuştur. Orta Doğu petrol sahaları bir anda İngiliz, Fransız ve Amerikan çıkarlarının
çatıştığı bir alan hâline gelmiştir.
I. Dünya Savaşı’nın sonunda galiplerin düzenlediği Paris Barış Konferansı’nda, büyük devletler
arasında ortaya çıkan fikir ayrılıkları devam ederken ABD Yalnızlık Politikası takip etmiştir. Fransa
ile İngiltere arasında tazminat ve silahsızlanma konusunda anlaşmazlıklar yaşanmıştır. Almanya
ile imzalanan Versailles (Versay) Antlaşması, Avrupa’da oluşan sorunları çözmek yerine ertelemiş
hatta yeni sorunların ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.
II. Dünya Savaşı, 1919 Paris Barış Konferansı’nın çözemediği sorunlar nedeniyle I. Dünya Sa-
vaşı’nın devamı niteliğindedir. I. Dünya Savaşı’nın sonrasında oluşturulan yeni siyasi yapı, ulusla-
rarası siyasetin gerçekleriyle başa çıkabilecek kadar güçlü değildir. Avrupa devletleri, emperyalist
rekabette hâkim güç olmak amacıyla güç dengesi, ittifaklar sistemi ve ortak güvenlik uygulamaları
geliştirmiştir. 1920’li yıllarda uluslararası meseleler, İngiltere ve Fransa’nın egemenliğinde bulunan
Milletler Cemiyetinin kararlarıyla çözümlenmektedir. Hâkim güç olan İngiltere ve Fransa, mevcut
statükoyu korumaya yönelik politikalar üretmeye çalışırken Almanya silahlanmaya, Japonya Man-
çurya’da ilerlemeye, İtalya Habeşistan’ı işgale yönelik politikalarını hayata geçirmeye çalışmıştır.
1929 Dünya Ekonomik Buhranı, Japonya’da militarizmin güçlenmesine (1931), Almanya’da sa-
vaş yanlısı bir partinin zafer kazanmasına (1933) neden olmuştur. Ekonomik buhranın baskısından
çıkmak isteyen Almanya, İtalya ve Japonya dünyayı yeniden paylaşmak istemişlerdir. Bu süreçte
sınır problemleri ve ulus devletleşme sorunları da devam etmektedir. I. Dünya Savaşı ve Wilson
İlkeleri ile çok uluslu imparatorluklar dağılmış ve ulus devletlerin kurulma süreci devam etmiştir.
Yenilen devletlerde dış borçlar, tazminatlar ve krizin beslediği milliyetçilik duyguları etkili olmuştur.
Sonuç itibarıyla I. Dünya Savaşı’nın sonun-
da yapılan barış antlaşmalarındaki adaletsizlik- EMPERYALİZM
ler, savaş sonrası İtalya’nın taleplerinin İngil-
tere ve Fransa politikalarına uymaması, 1929
Dünya Ekonomik Buhranı’nın Avrupa ekono- Bir devletin veya ulusun başka devlet
misini çöküş aşamasına getirmesi, Hitler’in ik- veya ulusları kendi çıkarları doğrultusun-
tidara gelmesiyle değişen Alman dış politikası da etkilemesidir. Emperyalizmde etkileyen
ve Milletler Cemiyetinin yaptırım gücünden devlet, etkilediği devletin kaynaklarından
yoksun olması II. Dünya Savaşı’nın nedenlerini istifade eder.
oluşturmuştur.

16