Page 8 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 1.Ünite

1.1.3. Paris Barış Konferansı ve Versailles (Versay) Barış Antlaşması

Görsel 1.3: Paris Barış Konferansı
Paris Barış Konferansı, I. Dünya Savaşı’nın galip devletleri ile mağlup devletleri arasında imzalanacak
barış antlaşmalarının koşullarını hazırlamak ve Osmanlı Devleti’nin topraklarını yeniden paylaşmak için
toplandı (Görsel 1.3). Konferansa 32 devlet katıldı.
Hedefi Uzak Doğu’daki Alman sömürgelerini ele geçirmek olan Japonya konferansta pasif bir rol oy-
nadı. İtalya’nın Fiume, Dalmaçya kıyıları ve bazı adalar ile ilgili talepleri kabul edilmedi. İtalya, teklifinin
reddedilmesi üzerine konferansı terk etti. İtalya’nın konferansta bulunmadığı dönemde Yunanistan’ın Batı
Anadolu’yu işgaline karar verildi. ABD Başkanı Wilson (Vilsın) için bütün mesele, milletlerarası barışı tesis
edecek Milletler Cemiyetinin kurulmasıydı. Bu durumda konferansa egemen olan ve hazırlanan barış ant-
laşmalarının özelliklerini belirleyenler, İngiltere Başbakanı Lloyd Greorge (Loyd Corc) ve Fransa Başbaka-
nı Georges Clemenceau (Corc Klemensu) oldu.
Konferans bir Avrupa devletleri toplantısı olarak değil, galip gelenlerin kongresi olarak düzenlendi. Kon-
feransta Sovyet Rusya, Almanya ve Osmanlı Devleti temsil edilmedi. ABD Başkanı Wilson’ın idealizmine
karşılık Fransa Başbakanı Clemenceau ve İngiliz Başbakanı Lloyd George, Avrupa’nın klasik diplomasi-
sini temsil ediyordu. Fransa’nın amacı, Almanya’nın hareket alanını daraltmak ve onu çökertmekti. İngil-
tere ise Alman donanmasını ortadan kaldırmak ve Almanya’nın tekrar Avrupa dengesini bozacak duruma
gelmesini engellemek istedi.
Paris Barış Konferansı’nda Wilson
İlkeleri gereği Cemiyet-i Akvamın (Mil- MONROE DOKTRİNİ
letler Cemiyeti) kurulmasına karar veril-
di. Milletler Cemiyetinin kurulmasından 1823 yılında açıklanan bu doktrine göre ABD, Avru-
sonra ABD, Monroe (Monro) Doktrini pa’daki olaylara karışmayacak ve Avrupalı güçlerin Amerika
adı verilen Yalnızlık Politikası çerçeve- kıtasındaki varlığına saygı gösterecek, Avrupa devletleri de
sinde kendi kıtasına yöneldi ve cemiye- Latin Amerika’da ortaya çıkan cumhuriyetler üzerinde yeni
te üye olmadı. Konferansta Wilson İlke- bir sömürge politikası gütmeyecektir. ABD bu politikasıy-
leri kâğıt üzerinde kaldı ve uygulamada la bir yandan topraklarını genişletmiş, diğer yandan Latin
bunlara riayet edilmedi. Wilson İlkeleri’n- Amerika’daki etkinliğini artırmıştır. 1898 İspanyol-Amerikan
de yer alan selfdeterminasyon (ulusların Savaşı, ABD’nin dünya politikasındaki etkinliğini artırmıştır.
kendi kaderlerini belirlemeleri ilkesi) ABD, Asya-Pasifik’teki konumunu güçlendirirken daha önce
yaygın olarak benimsenmesine karşın müdahil olmadığı Avrupa politikasına da I. Dünya Savaşı’na
sürekli ya da adaletli olarak uygulanma- kadar yavaş yavaş etki etmeye başlamıştır.
dı. Savaş tazminatı, ismi değiştirilerek Amerika Yalnızlık Politikası ile Avrupalı devletleri Ameri-
‘’tamirat borcu’’ adı altında antlaşma ka’dan uzak tutmak istemiştir. Doktrin ilk bakışta Amerika-
maddelerine konuldu. Yenilen devletler- lıların savunmasını amaçlamakla birlikte ABD’nin ilerideki
den toprak alınmayacağına dair ilkeye yayılma hareketlerine bir hazırlık imkânı da oluşturmuştur.
de uyulmadı ve yenilen devletlerden Amerika kıtasından Avrupalılar uzaklaştırıldıktan sonra
topraklar alınarak başka ülkelere verildi. ABD, Amerika kıtası üzerinde siyasi ve iktisadi bir nüfuz
Sömürgeciliğin kaldırılmasıyla ilgili mad- kurma yoluna gitmiştir.
dede yer alan karar da manda-himaye Norman Davies, Avrupa Tarihi’nden uyarlanmıştır.
kavramına dönüştürülerek uygulandı.

18