Page 7 - Felsefe 11 | Çalışma Defteri

Hatırlıyor muyum?

18-19. yüzyıl felsefesindeki tartışmaları daha iyi anlayabilmek için o döneme ait filozofların metinlerine bak-
mak gerekir. Aşağıda J. Locke’un "İnsan Zihni Üzerine Bir Deneme”, I. Kant’ın "Ahlak Metafiziğinin Temellen-
dirilmesi", F. Hegel’in "Tinin Fenomenolojisi” adlı eserlerinden alınan metinlerden bölümler yer almaktadır.

Bilgininin Oluşumunda Deneyim 1. Kitap (Bölüm I)
“Gelin zihni başlangıçta üzerine hiçbir şey yazılmamış düz beyaz bir kâğıt (tabula rasa) gibi
düşünelim. Bu kâğıt nasıl doldurulur? İnsanın sınırsız kurgu yeteneği ile zihne aktardığı bu
zenginliğin kaynağı neresidir? Tüm bu bilgi ve akıl malzemelerini zihin nereden edinmekte-
dir? Bunlara tek yanıtım var, “deneyim”. Tüm bilgimiz önünde sonunda deneye dayanır ve
deneyimden gelir.” Hatırlıyorum
Locke 2 Puan

13 Tabula rasa: Locke’un, bilginin duyu-deneyinin sonucu olduğunu, zihinde doğuştan düşünce- Kısmen Hatırlıyorum
1 Puan
ler bulunmadığını, mantık ilkelerinin bile sonradan kazanıldığını söylerken, zihnin doğuştan,
her tür deneyim öncesinde bomboş olduğuna işaret etmek için kullanmış olduğu Latince
terimdir. «Boş levha, temiz sayfa» anlamına gelir. Hatırlamıyorum
0 Puan
Deneyim: Genel olarak özneyle dış dünyadaki varlıklar arasındaki bağıntı ya da karşılıklı
etkidir. Gerçekliği olana ilişkin her çeşit yaşantı ve algılamadır. Gerçeklik üzerine kavram-
sal olmayan her türlü bilginin temelidir.

Empirizmin kurucusu sayılan Locke, doğuştan gelen ideler fikrine karşı çıkmış, zihnimizdeki
her tür idenin duyu verilerinden türediğini savunmuştur.

ÖDEV SAHİBİ OLARAK İNSAN

Herkesin kabul etmesi gerekir ki bir yasa ahlak yasası ola-
rak geçerli olacaksa yani bir yükümlülük nedeni olacaksa
mutlak zorunluluk taşımalıdır. Gerçekten ahlak yasaları
olan diğer bütün yasalarda da durum böyledir, dolayısıy- Hatırlıyorum
la yükümlülük nedeni burada insanın doğal yapısında ya 2 Puan
da içinde bulunduğu dünyanın koşullarında değil a priori
(deneyimsel koşullarda değil de zorunlu akılsal koşullarda) Kısmen Hatırlıyorum
olarak doğrudan doğruya saf aklın kavramlarında aranmalıdır. 1 Puan
14 …
Genel yasalarca belirlenen şeylerin varoluşunu meydana getirdiğinden genel ödev buyruğu
şöyle dile getirilebilir: Davranışının maksimi sanki senin istemenle genel bir doğa ya- Hatırlamıyorum
sası olacakmış gibi davranışta bulun. Eğer en yüksek bir pratik ilkenin ve insanın istemesi 0 Puan
bakımından bir kesin buyruğun olması gerekiyorsa bu, kendisi amaç olduğundan zorunlu
olarak herkes için amaç olanın tasarımından istemenin nesnel bir ilkesini oluşturan dola-
yısıyla genel pratik yasa işini görebilen bir ilke ya da buyruk olmalı. Öyleyse pratik buyruk
şu olacak: Her defasında insanlığa, kendi kişinde olduğu kadar başka herkesin kişisinde de
sırf araç olarak değil aynı zamanda amaç olarak davranacak biçimde davranışta bulun.

Kant, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 7 FELSEFE-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ