Page 18 - Felsefe 10 | Çalışma Defteri 8

Açık Uçlu Sorular-IV

Aşağıda yer alan metni okuyarak soruları cevaplayınız.

A PRİORİ ve A POSTERİORİ YARGILAR

Güzeli beğeniş, estetik bir yargı ile açıklanmaktadır ; ve böy-

lesine bir yargıya ön planda neden olan "düşün", isteğe, hazza
ve beğeniye yönelik duyarlılığı yaratmaktadır ve bu önemli
gerçek, kendine özgü değişik bir değer yargısının meydana
gelmesine olanak sağlamaktadır. Sırf estetik beğeniyi açıkla-
ma yolunda, hiçbir hazırlığa dayanmadan ansızın beliren bu tür
bir yargı, Kant'a göre a priori yargıdır ve bu yargı, akla dayalı
öylesine doğru bir anlayışın ürünüdür ki, kendiliğinden oluşan
böylesine zihinsel bir hareketin doğruluğunu, ya da yanlışlığı-
nı, hiçbir deneyim ya da ilke ne reddedebilir, ne de kanıtlayabilir; ve onun için bu tür bir yargı objek-
tiftir, yani genellikle benimsenen bir yargıdır.

Kant'a göre, a priori yorumların karşıtı olan a posteriori yorum ve yargılar ise, aklın zamanla sürekli
bir evrim düzeni içinde oluşturduğu "algılama" biçimlerinin ürünleridir, çünkü a posteriori teriminin
kökenini oluşturan Latince posterior sözcüğü "arkadan", "sonradan", ya da "en son oluşan" türünden
anlamları karşılamaktadır ve esasen devamlı bir gelişim süreci içinde "sonradan", yani zaman geç-
tikçe oluşan düşünsel ürünleri niteleme kastiyle, filozofik bir terim olarak kullanılmıştır. Nitekim
bilimlerin zamanla oluşturdukları veriler de a posteriori sonuçlardır.

Cevat Memduh Atar’ın Sanat Felsefesi Üzerine adlı eserinden derlenmiştir.

ORTAÖĞRETİM 18 FELSEFE-10
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ