Page 26 - Coğrafya 10 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

OKUMA PARÇASI

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ NEDİR?
Kişilerin yerleşim yerlerine göre nüfus bilgilerinin güncel olarak tutulduğu, nüfus hareketlerinin her an
izlenebildiği, Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) kayıtlarındaki T.C. kimlik numarasına göre kişiler ile
ikamet adreslerinin eşleştirildiği bir kayıt sistemidir.
Bu sistemin eski nüfus sayımlarından farkı nedir?
“Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi” nüfus sayımı değil, devamlı yapılacak güncellemeler ile yaşatılan
modern bir veri tabanıdır. Daha önce 10 yılda bir sokağa çıkma yasağı ile uygulanan nüfus sayımları artık
yapılmayacaktır. Ayrıca bu sistemde T.C. kimlik numaralarına göre kayıt yapılacağından mükerrer kayıt ya
da kayıt olamama gibi riskler yoktur. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından gerçekleştirilen çalışma-
lar kapsamında öncelikle Türkiye'deki bütün adresler standartlaştırılmış, adres karmaşasına son verilmiştir.
Belediye ve il özel idareleri, sorumluluk alanlarındaki tüm adresleri, Adres ve Numaralama Yönetmeliği
uyarınca numaralandırmış ve bu adresler TÜİK tarafından geliştirilmiş olan Ulusal Adres Veri Tabanı'na
aktarılmıştır. Daha sonra 81 ildeki bütün hanelere TÜİK görevlileri gitmiş ve bu adreslerde yaşayan vatan-
daşlarımızın yerleşim yeri adreslerini MERNİS kayıtlarıyla eşleştirmiştir. Bu yönteme göre Türkiye'nin yıl
sonu itibarıyla (31 Aralık) o yılki nüfus miktarı belirlenebilmektedir.
(E. M. ÖZGÜR, 2011)

Türkiye nüfusu, 1927-2017 yılları arasında yaklaşık 67 milyon kişi artmıştır. Nüfusun bu şekilde hızlı bir
artış göstermesinde başta sosyal ve ekonomik etkenler olmak üzere birçok faktör etkili olmuştur. Ülke mizde
görülen nüfus değişimlerini üç dönem hâlinde incelemek mümkündür.
Birinci Dönem: 1927-1960 yılları arasını kapsayan bu dönemde Türkiye nüfusu yaklaşık 11 milyon kişi
artmıştır. Ayrıca bu dönem; Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı gibi ülke nüfu sunu ciddi
anlamda etkileyen olayların hemen sonrasına denk gelmektedir. Bu nedenle Cumhuriyet’in ilk yıllarında Tür-
kiye'de doğum oranlarını artırıcı politikalar uygulanmıştır. Kaybedilen savaşlar sonrası Anadolu'ya yapılan
Türk göçleri ile 1939 yılında Hatay'ın ana vatana katılması da nüfusun artmasını sağlamıştır. Ancak II. Dünya
Savaşı'nın başlamasıyla erkeklerin uzun süreli olarak askere alınması ve ortaya çıkan bazı ekonomik sorunlar,
nüfus artış hızının tekrar düşmesine neden olmuştur. Savaşın ardından nüfus artış hızı tekrar artış eğilimine
girerek normal seyrine dönmüştür. Bu dönemin sonlarına doğru sağlık koşullarının iyileşmesi ve ölüm oran-
larının azalması nüfusun da hızlı bir artış göstermesinde etkili olmuştur.
İkinci Dönem: 1960-1985 yılları arasındaki dönemi kapsar. Bu dönemde Türkiye'de aile planlamasına yö-
nelik yapılan çalışmalarla sosyal ve ekonomik hayatta yaşanan gelişmelere bağlı olarak ülke nüfusunun artış
hızında bir azalma görülmüştür. Ayrıca dış ülkelere doğru gerçekleşen (özellikle Almanya) işçi göçlerinin de
ülkemizdeki nüfus artış hızının düşmesinde etkili olduğu söylenebilir. Bu dönemin sonunda Türkiye nüfusu
50 milyona ulaşmıştır.
Üçüncü Dönem: 1985 yılı sonrasını kapsamaktadır. Bu dönemin başında Türkiye nüfusunun artış hı zında
ciddi bir düşüş yaşanmış, takip eden süreçte nüfus artış hızı genel olarak yavaş yavaş azalmaya devam et-
miştir. Bu durumun ortaya çıkmasında şehirleşmeye bağlı olarak değişen aile yapısı, kadınların iş hayatında
aktif rol alması, evlilik yaşının yükselmesi, eğitimdeki ilerlemelerle tarım dışı sektörlerdeki istihdam artışı
etkili olmuştur.
Sonuç olarak doğal nüfus artışı ve yurt dışından (Balkanlar, Kafkasya vb.) Türkiye’ye yönelik toplu göçlerin
etkisiyle nüfus sürekli artmıştır. Ülkedeki nüfus artış hızı 2017 yılında ‰12,4 olarak gerçekleşmiş, nüfus da
80,8 milyona ulaşmıştır.

DERS DIŞI UYGULAMA

"Nüfusun kendini yenilemesi" ifadesinin ne anlama geldiğini ve bunun ülkeler için nasıl bir öneme sahip
olduğunu araştırarak elde ettiğiniz sonuçları sınıfta paylaşınız.

182