Page 28 - Coğrafya 10 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

B TÜRKİYE'DE NÜFUSUN DAĞILIŞI

Birçok ülke gibi Türkiye’de de nüfus, ülke ara-
zisinde düzensiz bir dağılış göstermektedir (Hari-
ta 2.2). Bu düzensiz dağılışın nedenleri iklim, yer-
yüzü şekilleri, toprak verimliliği, su kaynakları ve
bitki örtüsü gibi doğal çevre faktörleri ile sanayi,
madencilik, tarım, turizm, ulaşım ve ticaret gibi
beşerî çevre faktörleridir. Türkiye'de iç bölgelere
göre daha ılıman iklim koşullarına sahip kıyı böl-
geleri ile ulaşım, sanayi ve tarım açısından avantajlı
yerler nüfusun yoğunlaştığı alanlar olarak dikkat
çeker. Örneğin kıyı kesimlerde yer alan ve elverişli Görsel 2.20: İstanbul
iklim şartlarının görüldüğü İstanbul, İzmir, Antalya,
Bursa, Adana ve Samsun sık nüfus varlığı ile dikkat
çekmektedir (Görsel 2.20). Buna karşılık yüksek, Bulgaristan Karadeniz
dağlık ve engebeli alanlarla iklim şartlarının yaşamı Kırklareli Bartın Kastamonu Sinop
zorlaştırdığı kesimlerde ise nüfus seyrekleşmek- Yunanistan Edirne Tekirdağ İstanbul Zonguldak
tedir. Kış mevsiminin uzun sürdüğü Doğu Ana- Marmara Kocaeli Düzce Karabük
dolu’nun yüksek ve dağlık kesimleriyle kuraklığın Denizi Yalova Sakarya Bolu Çankırı Çorum
etkili olduğu Tuz Gölü çevresi, nüfusun seyrekleş- Bilecik
Çanakkale Bursa Ankara
tiği yerlere örnek verilebilir. Dolayısıyla Türkiye'de Balıkesir Kırıkkale Yozgat
nüfusunun kıyılardan iç kesimlere doğru azaldığı- Eskişehir Kırşehir
Kütahya
nı söylemek mümkündür. 2017 yılı nüfus verileri-
ne göre ülkemizin aritmetik nüfus yoğunluğu 105 Manisa Uşak Afyon Nevşehir
kişi/km² olarak tespit edilmiştir. İzmir Aksaray
Ortalama yükseltinin fazla olduğu (1132 m) Tür- Denizli Isparta Konya Niğde
kiye'de belirli bir yükseltiden sonra genellikle yer- Aydın Burdur
leşmeler azalır. Bu nedenle nüfusun dağılışında Ege Denizi Muğla Karaman
dağlık, yüksek ve engebeli alanlarla ovalar arasında Antalya Mersin
büyük farklılıklar vardır. Ülkemizde arazinin düz
veya az eğimli olduğu verim li topraklarda nüfus
yoğun ken Karadeniz ve Toros dağları ile Menteşe Akdeniz
Yöresi gibi arazinin dağlık ve engebeli, tarım alan- 0 75 150 KKTC
larının sınırlı ve ulaşımın zorlaştığı yerlerde ise nü- km GKRY
fus seyrektir (Görsel 2.21). Harita 2.2: Türkiye'de nüfus yoğunluğu (TÜİK, 2017)

Zengin su kaynaklarına sahip yerlerde nü fusun
genellikle yoğunlaştığı ve çoğu yerleşmenin bu alan-
larda toplandığı görülmektedir. Akarsu kenarında
kurulan Adana, Amasya, Eskişehir, Edirne ve Antak-
ya gibi şehirler bu duruma örnek verilebilir. Ayrıca
deniz ve göl kenar larında nüfusun yoğunlaşmasını
sağlayan bir başka etken de balıkçılık, turizm ve ula-
şım gibi faaliyetlerin görülmesidir.
Türkiye'de yerleşmelerin seyrekleştiği, dolayı-
sıyla nüfusun azaldığı alanlara bakıldığında ise bitki
örtüsünün çok gür olduğu yerler, yüksek, eğimli, en-
gebeli ve dağlık alanlar dikkat çekmektedir.
Görsel 2.21: Toros Dağları

184