Page 15 - Coğrafya 11 | 1.Ünite
P. 15

EKOSİSTEMLERİN ÖZELLİKLERİ VE İŞLEYİŞİ                              11. Sınıf




                                                                                                UYGULAMA
             Aşağıdaki dünya haritasında biyomların bulunduğu alanlar numaralarla gösterilmiştir. İsimleri verilen
          biyomlarla ilgili numaraları eşleştiriniz.



                                            10

                               7
                                                           6                           1

                                                         5
                             11                             4
                                                                              8

                                                                 2                                  12
                                      9


                                                                                            3
            0   2000   4000
                         km



                  Yağmur ormanları biyomu            Kutup biyomu                  Savan biyomu

                  Yaprak döken ormanlar biyomu       Dağ biyomu                    Çöl biyomu

                  İğne yapraklı ormanlar biyomu      Tatlı su biyomu               Ilıman çayırlar biyomu
                  Çalı biyomu                        Tuzlu su biyomu               Tundra biyomu


             B  EKOSİSTEMLERİN UNSURLARI

            Ekosistem, biyosferde birbirleriyle sürekli etkileşim hâlinde olan canlı ve cansız unsurlardan oluşur (Şema
          1.2). Canlılar, çevrelerindeki canlı ve cansız varlıklarla ilişkili şekilde yaşamlarını sürdürür.
            Farklı ekosistemleri içinde barındıran doğada hiçbir ekosistem diğerlerinden ta mamen bağımsız değildir.
          Sınırları değişkenlik gösteren ekosistemler, küçük bir gölden okyanusa kadar değişen boyutlara sahiptir. Ener-
          jisini Güneş'ten alan tüm ekosistemler, canlı ve cansız unsurların düzenli çalışmasıyla işlevini sürdürebilir. Her
          ekosistemde enerji ve madde dolaşımı sayesinde üreme ve gelişme faaliyetlerinin yanı sıra ölüm olayı ger-
          çekleşir. Yeryüzündeki bütün ekosistemler, dinamik bir yapıya sahip olup belirli koşullarda değişebilmektedir.
          Ekosistemde meydana gelen bir de ğişiklik, o ekosistem içerisindeki daha küçük olan diğer ekosistemleri de
          etkilemektedir.

                               EKOSİSTEMLERİN UNSURLARI



               Canlı Unsurlar                           Cansız Unsurlar


               •  Bitkiler           Fiziksel Unsurlar                      Kimyasal Unsurlar
               •  Hayvanlar
               •  Ayrıştırıcılar
                                       •  Işık                   Organik Maddeler        İnorganik Maddeler
                                       •  Rüzgâr
                                       •  Yağış
                                       •  Sıcaklık              Yağ, protein, vitamin      Su, oksijen ve
                                       •  Nem                   ve karbonhidratlar         karbondioksit
          Şema 1.2: Ekosistemleri oluşturan unsurlar

                                                                                                                25
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20