Page 10 - Coğrafya 11 | 1.Ünite

DOĞAL SİSTEMLER

Biyolojik Faktörler
Canlıların yeryüzüne dağılışında insan faaliyetlerinin yanı sıra diğer canlıların da etkisi bulunmaktadır.
İnsanların yeryüzündeki bitki ve hayvanların
dağılışına etkisi genelde olumsuz olmakla birlikte
olumlu etkileri de olabilmektedir. İlk çağlardan bu
yana doğadan çeşitli şekillerde yararlanmaya çalışan
insanlar; avcılık, bitki örtüsünün tahribi vb. faaliyet-
lerle bitki ve hayvanların dağılışını olumsuz etkile-
miştir. Sanayi Devrimi'yle birlikte doğaya müdaha-
lesi artan insanın canlıların dağılışına etkisi daha da
belirginleşmiştir. Bu anlamda günümüzde görülen
aşırı avlanma, ormanların ve otlakların tahrip edil-
mesi, evsel ve endüstriyel atıklarının toprağı ve yer
altı sularını; fosil yakıtların ise atmosferi kirletmesi
gibi beşerî faaliyetler canlı türlerinin azalmasına yol
açarak biyoçeşitliliği olumsuz etkilemektedir (Gör- Görsel 1.10: İnsanların çevreye etkisi
sel 1.10). Nesli tükenmekte olan hayvanların koruma altına alınması, doğal koruma alanlarının oluşturulması,
biyoçeşitliliğin azalmasını önleyici yasalar çıkarılması ile bölgesel ve küresel ölçekte sözleşmeler imzalanma-
sı biyoçeşitlilik üzerinde insanların olumlu etkileri arasında sayılabilir.

BİLGİ HAVUZU
Mısır’da bulunan Süveyş Kanalı'nın açılması (17 Kasım 1869) ile Akdeniz ve Kızıldeniz arasında canlı geçişi
başlamıştır.

Biyolojik faktörlerden olan diğer canlılar, ekosistemi oluşturma ve burada faaliyet gösterme adına birbir-
leriyle sıkı ilişki içindedir (Görsel 1.11). Yeryüzünde bitkilerin gür ve çeşitli olduğu alanlarda hayvan türlerinin
de çeşitlendiği görülmektedir. Her iklim bölgesinin farklı bitki örtüsüne sahip olması, değişik hayvan türle-
rinin bu alanlarda toplanmasına neden olmuştur. Ayrıca bitki ve hayvanların dağılışında görülen benzerlik,
hayvanların çoğunun bitkilerle beslenmesinden kaynaklanmaktadır (Görsel 1.12).

Görsel 1.11: Hayvanların birbirleriyle etkileşimi Görsel 1.12: Hayvanların bitkilerle etkileşimi

BİLGİ HAVUZU

Yeryüzündeki coğrafi şartların değişimine bağlı olarak canlılar, öncelikle değişen koşullara uyum sağla­
maya çalışır. Uyum sağlayamayanlar, yaşamları için gerekli coğrafi şartların bulunduğu bölgelere göç eder.
Göç edemeyen ve bu koşullara uyum sağlayamayan canlıların birey sayısı azalarak zamanla nesilleri tükenir.

20