Page 11 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

11. Sınıf
KÜLTÜR BÖLGELERİ

B KÜLTÜR BÖLGELERİNİN OLUŞUMU VE DAĞILIŞI

Toplumsal gelişme süreci içerisinde oluşan, bir topluma veya halk topluluğuna özgü sanat eserleri, inanç,
dil, din, düşünce, tutum, davranış, örf, âdetler gibi maddi ve manevi değerlere kültür denir. Kültür, geçmiş-
ten geleceğe aktarılan ve bir toplumu diğerlerinden farklı kılan ortak yaşam tarzı oluşturur. İn sanların bir
araya gelerek ortak bir amaç için oluşturduğu bu kavram sonradan öğrenilen değerler bütünüdür. Toplumu
oluşturan bireyler, kültürü yaşayarak ve tecrübe ederek öğrenir. Toplumda kültür; komşu kültürler, teknolo-
jik gelişmeler, coğrafi konum, iklim, yeryüzü şekilleri, top rak özellikleri, su kaynakları vb. coğrafi özelliklere
bağlı olarak şekillenir.

BİLGİ HAVUZU

Bir kültürün doğduğu, ortaya çıktığı ve dünyaya yayıldığı yere kültür ocağı denir.

Kültürün toplumlara has bazı özellikleri vardır. Kültürün en önemli özelliği, bireyler tara fından öğrenilip
benimsendikten sonra özelliklerinin kuşaktan kuşağa aktarılmasıdır. Top lumları oluşturan bireyleri ortak
değerler etrafında birleştirerek toplumsal bir özellik gösteren kültür, birey ve toplumlar tarafından kullanıl-
dığında anlam kazanır. Belirli kuralları olan, toplumun ve bireylerin ihtiyaçlarını karşılayan kültür, ihtiyaca
cevap verememesi veya farklı kültürlerle etkileşime geçmesi durumunda zaman içinde değişebilir.
Her toplumda farklı özelliklere sahip olan kültürü meydana getiren maddi (somut) ve manevi (soyut) un-
surlar vardır (Şema 3.1).

KÜLTÜRÜ OLUŞTURAN UNSURLAR

Maddi (Somut) Unsurlar Manevi (Soyut) Unsurlar

Dil
Coğrafi konum Din ve inançlar
Toprak özellikleri Örf ve âdetler
Su özellikleri Hukuk kuralları
İklim özellikleri Dünya görüşü
Yeryüzü şekilleri Ahlak kuralları
Simgeler (anıt, saray, kıyafet vb.) Komşu kültürler
Siyasal örgütlenme

Şema 3.1: Kültürü oluşturan unsurlar

BİLGİ HAVUZU

Geçmişten günümüze kalan anıt, mabet, heykel, kale, saray, şehir gibi somut tarihi ve sanatsal değerler
ile dil, din, ahlak kuralları, geleneksel müzik, geleneksel dans, örf ve adetler gibi soyut değerlere kültürel
miras denir.

Kültürü oluşturan manevi unsurlardan dil, kültürün oluşmasında ve aktarılmasında oldukça önemlidir.
Dil ile duygu, düşünce ve istekler başkalarına aktarılır. Din, inanç ve ahlak kuralları; insan davranışlarına yön
veren, nasıl davranılması gerektiğini belirleyen manevi unsurlar arasında yer almaktadır. Ahlak kuralları, bir
toplumda davranışların kültüre uygun olmasını sağlamaktadır. Ahlak ve hukuk kuralları, kültürü koruyan ve
kültüre aykırı davranışları cezalandıran kurallar olarak ön plana çıkar. Kültür, diğer kültürlerle etkileşim içe-
risine girerek zamanla değişebilir.

169