Page 27 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

KÜRESELLEŞEN DÜNYA 11. Sınıf

Hazırlık Soruları
1. Günlük hayatta kullandığınız ürünler ve bu ürünlerin elde edildiği ham maddelere örnekler veriniz.
2. Çevrenizde bulunan önemli turistik değerlere örnek vererek bu değerlerin ülkemiz adına ne gibi avan-
tajlar sağladığını açıklayınız.
3. Küreselleşme kavramından ne anlıyorsunuz?

A KÜRESEL TİCARET
Bir mal veya hizmetin kâr elde etmek amacıyla alım satımına yönelik yapılan etkinliklerin tümüne ticaret
denir. Ticaretin ortaya çıkışı, Neolitik Çağ’da yapılan tarımsal faaliyetler ile Kalkolitik Çağ’da madenlerin iş-
lenmesi sürecine dayanır. Bu dönemlerde yapılan aletler ile ortaya çıkan üretim fazlası ürünlerin değiş tokuş
usulüne göre el değiştirmesi ticari faaliyetleri başlatmıştır. Ticaret, başlangıcından bugüne dek geli şerek
küresel bir boyut kazanmıştır. Örneğin dünyanın herhangi bir bölgesinde üretilen bir ürün, arz talep doğ-
rultusunda istenilen her yere gönderilebilmektedir. Bu nedenle günümüzde hemen hemen her ürüne yöne-
lik ticaretin gerçekleştiğini söylemek mümkündür.
Ülkeler ve bölgeler arasında ti caretin yapılabil-
mesi için ham madde, üretim ve pa zar olmak üzere
üç unsura ihtiyaç vardır (Şema 3.2). Birbiriyle sürekli Ham madde
etkileşim hâlinde olan bu unsurlardan birinin eksik
olması durumunda ticaretin düzenli gerçekleşmesi
beklenemez. Örneğin yemeklerin vaz geçilmezi olan
salçanın ticaretinin yapılabilmesi için öncelikle ham
maddeye yani domates veya kırmızı bi bere ihtiyaç Üretim Pazar
vardır. Daha sonra bu ham maddenin işlenmesiyle
üretim aşamasına geçilir ve salça elde edi lir. Ticare-
tin son aşaması olarak da üretilen salçanın tüketim
alanları olan pazar alanlarına ulaştırılması gerek-
mektedir. Şema 3.2: Küresel ticaretin üç unsuru
Ticarette asıl amaç, üretilen ürünleri satmak ve ihtiyaç olan ürünleri satın almaktır. Bu kapsamda ülke
içerisinde yapılan ticarete iç ticaret, ülkeler arasında yapılan ticarete de dış ticaret adı verilir. Dünyada hiç-
bir ülke kendi ihtiyacını üretebilecek düzeyde ham madde, kapasite ve sermayeye sahip değildir. Bu nedenle
ülkeler, sahip olduğu fazla ham maddeleri ve ürettiği ürünleri başka ülkelere satar, ihtiyaç duyduğu ürünleri
de başka ülkelerden satın alır. Ülkeler ve bölgeler arasındaki bu ticari faaliyetlere bağlı olarak küresel ticaret
ağı ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda ekonomik yönden gelişmiş olan ABD, Japonya, Almanya gibi ülkeler başka
ülkelerden ham madde satın alır. Bu ülkeler, satın aldığı ham maddeleri işleyerek mamul madde hâline ge-
tirir ve farklı ürünler üretir. Üretilen bu ürünler, hem ülke içerisindeki hem de diğer ülkelerdeki pazarlara
gönderilir (Görsel 3.30). Ekonomik yönden gelişmemiş ülkeler ise genellikle başka ülkelere ham madde satar
ve bu ülkelerden işlenmiş ürünleri satın alır. Yaşanan bu farklılık, ülkelerin teknoloji ve sermaye bakımından
aynı düzeyde olmamasından kaynaklanmaktadır. Sudan, Kenya, Afganistan gibi ülkeler bu duruma örnek
verilebilir.
a b

Görsel 3.30: a) ve b) Japonya dünyanın en fazla demir ithal eden ve otomobil ihraç eden ülkelerinden biridir.

185