Page 29 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

KÜRESELLEŞEN DÜNYA 11. Sınıf

Dünya ticaretinde ham madde ve üretimden sonraki aşama tüketim bölgesi olan pazardır. Günümüzde
en geniş pazar alanları; nüfusun yoğun, gelişmişliğin de normalin üzerinde olduğu Avrupa, ABD, Doğu ve
Güney doğu Asya’da bulunmaktadır.

UYGULAMA

Aşağıda yer alan haritada dünyadaki ticaret hacmine ait veriler bulunmaktadır (Tümertekin, E., Özgüç,
N., 2013). Aşağıdaki soruları haritadan ve atlaslarınızdan yararlanarak cevaplayınız.

Ticaret Hacmi
(milyar dolar)
25’den az
25-40
40-80
80’den fazla
1000
250
50

0 2000
km

• Ticaretin yoğunlaştığı yerleri nedenleriyle birlikte açıklayınız.

• Yukarıda verilen haritayı ham madde, üretim ve pazar bölgeleri yönünden değerlendirdiğinizde neler
söyleyebilirsiniz?

Sanayi Devrimi’yle birlikte seri üretime geçilmesi ve üretilen mallara yönelik pazar arayışı, ticarete farklı
bir boyut kazandırmıştır. Bu sayede ülkeler arası ilişkilerde ticaretin etkisi gün geçtikçe artmış ve birçok
firma bulunduğu sınırlar dışındaki ülkelerde de yatırım yapmaya başlamıştır. Serbestleşen ticari faaliyetler
ve gümrük birliği, ortak pazar alanlarında artışa neden olmuştur. Bu nedenle ülkeler arası ticarette siyasi
sınırların etkisi ortadan kalkmaktadır. Yapılan ticari faaliyetler, ülkeler ve bölgeler ara sında serbest pazar
ortamı oluşmasına; bu durum da yeni pazar arayışları ile serbest ticaret bölgelerinin ortaya çıkmasına imkân
sunmaktadır.
Teknoloji, ulaşım ve iletişim sistemlerinin gelişip yaygınlaşması, ticaretin hızlı bir şekilde ve daha uzak
yerlere yapılmasını sağlamıştır. Böylece dünya üzerindeki ticaretin hem hız hem de etki alanı bakımından
önemli bir aşama kaydettiği söylenebilir. Ham maddeler, çeşitlenen üretim kolları ve artan kapasiteye bağlı
olarak sanayi sektöründe hızla tüketilmektedir. Bu durum, ham madde üretim bölgeleri ile pazar alanları
arasındaki etkileşimi önemli ölçüde etkilemektedir. Yaşanan bu gelişmeler ve onun getirdiği rekabete dayalı
piyasa şartları; ham madde, üretim ve pazar arasındaki ekonomik ilişkinin nitelik yönünden değişmesine
neden olur. Ekonomideki bu dönüşüm nedeniyle üretilen mal ve hizmetlerin zamanında tüketiciye ulaştırıl-
masında ulaşım önemli bir rol üstlenmektedir.

187