Page 36 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

• Almanya’da Sanayileşme Süreci
İnsanlar; ihtiyaçlarını karşılayabilmek için üretim, ticaret, mevcut ürünleri muhafaza etmek gibi çeşitli
faaliyetlerde bulunmaktadır. Ancak bir ülkenin sosyal ve ekonomik yönden gelişme gösterebil mesi için sana-
yileşmesi şarttır. Günümüzde bunu başaran birçok ülke, gelişim bakımından önemli aşamalar kaydetmiştir.
İngiltere’de başlayan sanayileşme süreci başta Avrupa olmak üzere diğer kıtalara yayılmıştır. Avrupa ülkele-
rinden olan Almanya da bu duruma örnek gösterilebilir.
Almanya’da sanayileşmenin ön hazırlıkları, 18. yüz yılın sonları ile 19. yüzyılın başlarında gerçekleş miştir.
Ancak 19. yüzyılın başlarında hâlâ bir tarım ülkesi olan Almanya’da nüfusun büyük çoğunluğu tarım sek-
töründe, geriye kalan kesim ise ticaret ve ev tipi üretim yapan işlerde çalışmaktaydı (Grafik 3.3). Bu dönem-
de Almanya’yı oluşturan federe devletler arasında (%) Tarım Sanayi Hizmetler
Güm rük Birliği’nin kurulması ve sanayi teşvikleriyle 100
sanayileşmenin önü açılmıştır. Aynı dö nemde Berlin 90 20 22 23
Sanayi Enstitüsü ve Endüstriyel Teknoloji Okulunun 80 25 27
kurulmasıyla yurt dışından teknik ve endüstriyel bil- 70 25
gilerin ülkeye girişi sağlanmıştır. Bu sayede Alman- 60 30 34 37
ya’nın sanayileşmesi için gerekli ortam oluşmuştur. 50 38
Bu dönemde yabancı sanayilerin taklit edilmesiyle 40
geleneksel ev tipi üretimin yerini fabrikalar almaya 30 55 48
başlamıştır (Görsel 3.35). Bunun ilk örneği, 1784 yılın- 20 43 38 35
da Düsseldorf’ta inşa edilen tekstil fabrikasıdır. Daha 10
sonra Aachen, Kre feld, Saksonya gibi yerlerde tekstil 0 1850 1880 1890 1900 1910
sektörü hızla gelişmeye başladı. Grafik 3.3: 1850-1910 yılları arasında Almanya’da nüfusun
ekonomik faaliyet kollarına dağılımı (www.destatis.de)

18. yüzyılın sonlarından itibaren Ruhr Bölge-
si’nde kok kömürleriyle ısıtılan fı rınların yer aldı-
ğı fabrikalar kuruldu. Bu sayede bölgede bulunan
demir madenlerinin işlenme siyle demir-çelik üre-
timinde artış sağlandı. Almanya’da tekstil sektörü
İngiltere’ye oranla daha yavaş gelişmekteydi. Bu
durum, Almanya’nın demir yolu sistemi ve makine
üretiminin gelişmesine daha fazla önem vermesin-
den kaynaklanmaktaydı.

Görsel 3.35: 19. yüzyılın sonlarında Almanya’da kurulan bir fabrika

Buharlı makinelerin kullanılması, demirin çıkarı-
lıp işlenmesi ve tekstil sektöründe büyük kolaylıklar
sağlamıştır (Görsel 3.36). Bu sayede fabrika sayısı ve
fabrikalarda çalışan nüfusta önemli artış olmuştur.
Örneğin bu tür fabrikalarda 1846 yı lında 7600 kişi
çalışırken 1875 yılında bu sayı 162 000 kişiye yüksel-
miştir. Buharlı makine kullanımı, fabri kalar ve enerji
üretimi dışında gemi taşımacılığını da etkilemiştir.
Ren Nehri üzerinde gemilerle ticaret yapan Alman-
ya, ürettiği ürünleri buharlı gemiler sayesinde daha
geniş alanlara pazarlama imkânına kavuşmuştur. Bu-
harlı makinelerin kullanılmasıyla kömür üretiminde
ciddi artışlar yaşanmıştır. 1820 yılında 1 mil yon ton
kömür üretilirken 1850 yılında bu rakam 7 milyon Görsel 3.36: Buhar gücüyle çalışan makine
tona yükselmiştir.

194