Page 6 - Coğrafya 9 | 1.Ünite
P. 6
1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER
Meridyen: İki kutup noktası arasında uzanan, paralel daireleri-
ni dik kesen hayalî, yarım dairelerdir. Başlıca özellikleri şunlardır:
• Başlangıç meridyeni, İngiltere’deki Greenwich (Grinviç) Gözle-
mevi’nin bulunduğu yerden geçer. Başlangıç meridyeni, Dünya
yüzeyini doğu ve batı olarak iki eşit parçaya ayırır. Başlangıç
meridyenin doğusundaki kısmına Doğu Yarım Küre, batısın-
daki kısmına Batı Yarım Küre denir (Görsel 1.34).
• Meridyenler, iki kutup noktası arasında kuzey ve güney yö-
nünde uzanır.
• Ardışık iki meridyen yayı arasında birer derecelik açı vardır.
• Ardışık iki meridyen yayı arasındaki mesafe yalnızca Ekva-
tor çizgisi üzerinde yaklaşık 111 km’dir. Ekvator çizgisinden
kuzey ve güney yönüne gidildikçe meridyenler arası mesafe
azalır.
• Meridyen yayları kutup noktalarında birleşir ve boyları bir-
birine eşittir.
• Doğu Yarım Küre’de 180 tane ve Batı Yarım Küre’de 180
tane olmak üzere toplam 360 tane meridyen yayı vardır.
Görsel 1.34: Meridyen yayları • Doğu Yarım Küre’de ve Batı Yarım Küre’de her bir meridyen
yayı numarasından iki tane vardır. Meridyen yaylarının numara
değeri Doğu Yarım Küre’de doğuya doğru, Batı Yarım Küre’de
batıya doğru artar. Doğu Yarım Küre’deki meridyen yaylarına
doğu meridyenleri, Batı Yarım Küre’deki meridyen yaylarına
batı meridyenleri denir.
• Anti meridyen, bir meridyen yayını 180’e tamamlayan diğer ya-
rım küredeki meridyendir.
Örnek: 30° doğu meridyeninin anti meridyeni, 150° batı merid-
yenidir. (180°-30°=150°)
Düşünelim-Tartışalım
Aşağıdaki model kürede, Ekvator çizgisi üzerindeki 15° doğu meridye-
ni ile 30° doğu meridyeni arasındaki mesafe gösterilmiştir.
Model kürede, ok yönünde hareket edildiğinde ardışık iki me-
ridyen yayı arasındaki mesafede sizce nasıl bir değişim söz konusu-
dur? Tartışınız.
52
ı ı| |ı ı
