Page 13 - Biyoloji

BİYOLOJİ
9

c) Depo Kofulu

Özellikle bitki hücrelerinde görülen bir koful çeşidi olup hayvan
hücrelerinde küçüktür. Bitkilerde zehirli maddeler, metabolizma so-
nucunda meydana gelen atıklar, boya maddeleri, köklerden suyla
birlikte alınan tuzun fazlası, zehirli maddeler ile organik asitler yap-
rak hücrelerinin kofullarında biriktirilir ve sonbaharda yaprak dökü-
müyle bitkiden uzaklaştırılır.

ç) Kontraktil (Kasılgan) Koful

Tatlı sularda yaşayan amip, paramesyum, öglena gibi ökaryotik tek
hücreli canlılarda hücre içine giren suyun fazlası, kontraktil kofullar
yardımıyla hücre dışına atılır. Bu olay sırasında ATP harcanır.

Mitokondri
Mitokondri, hücrenin ihtiyaç duyduğu ATP’nin büyük bir kısmını ok-
sijen kullanarak sentezleyen organeldir. Prokaryot hücre yapısına
sahip bakteri ve arkelerde, memeliler sınıfına dâhil canlıların ol-
gun alyuvar hücrelerinde mitokondri bulunmaz.
Mitokondriler çift katlı zarla çevrelenmiş olup iç zar, yüzeyini ge-
nişletmek amacıyla içeriye doğru çok sayıda girinti yapmıştır. Tüp
şeklindeki bu girintilere krista denir. Kristaların yüzeyinde elekt-
ronların hareketini sağlayan ve ATP sentezleyen enzimler bulunur.
Mitokondrinin içini dolduran sıvıya matriks denir. Matriks içinde
sayıları 5-10 arasında değişen kendine özgü halka şeklinde DNA
molekülleri, tüm RNA çeşitleri, ribozomlar, ATP, solunum enzimleri,
solunum reaksiyonları sırasında açığa çıkan ara ürünler, su ve mi-
neraller bulunur (Görsel 1.7).

İç zar
DNA

Krista
Dış zar

ATP Matriks
sentezleyen
enzimler

Zarlar arası boşluk
Ribozom

Görsel 1.7: Mitokondrinin elektron mikroskobu görüntüsü (x30.000) ve genel yapısı

12