Page 5 - Felsefe

Felsefe 10

ÜNİTE Felsefenin Temel Konuları ve Problemleri

BİLİM FELSEFESİ

BİLİM FELSEFESİNİN KONUSU VE PROBLEMLERİ

Bilim felsefesi; genel olarak bilimin doğasını, yapısını ve işleyişini özel olarak da onun kavramlarını,
ilkelerini ve yöntemini sorgulayan felsefedir.
Bilim felsefecileri, bilimin değerini ve bilimsel kuramlar arası ilişkilerin niteliği gibi bilime ait prob-
lemleri sorgular. Bununla beraber bilimin henüz cevap veremediği soruları sorar, ayrıca o sorulara şu an
neden cevap verilemediğini de sorgular.
Dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta da bilim felsefesinin bilim olmadığıdır. Çünkü bilim felsefecisi
bize doğadaki olaylar hakkında yeni bilgi vermekten çok bilimin yapısı, işleyişi ve insan hayatı üzerine
olan etkisini sorgulayarak göstermeye çalışır.

Bilim
Bilim, gözlem ve deneyle fiziksel dünyanın yapısını ve işleyişini sistemli olarak araştıran ve inceleyen
bilgi etkinliği olarak tanımlanabilir. Yapmış olduğu araştırma bulgularına dayanarak olay ve olgular üze-
rine neden-sonuç bağlantılarını göstermeye çalışır. Örneğin bir psikoloğun insan davranışlarını sistematik
olarak gözlemlemesinden hareketle ya da bir biyoloğun hücre yapısı üzerine yaptığı deneylere dayanarak
bunların nedenlerini açıklaması gibi. Bilim, bilim insanının yaptığı etkinliktir. Bilim insanı, bu etkinliği ken-
dine ait birtakım özellikleriyle sağlıklı bir şekilde sürdürür

Bilim, her şeyden önce objektif karakter taşır. Hangi konuyu nasıl işlediğini, analizlerini, bulgularını
ve ulaştığı sonuçları açıkça ortaya koyar. Ortaya koyduğu açıklamalar herkes tarafından aynı şekilde an-
laşılır. Kişiden kişiye ya da toplumdan topluma değişiklik göstermez. Ortaya koyduğu bilgiler doğrulan-
mış bilgilerdir. İlgili her kişi; onun izlediği yol ve yöntemi kullanarak bu bilgilere yeniden erişebilir, onun
yol ve yönteminin güvenilirlik ve geçerliliğini tekrar sınayabilir. “Metal ısıtılınca genleşiyor.” bilgisine
ulaşılmışsa bir başkası da metali yeterince ısıtarak genleşip genleşmediğine bakabilir.
Bilimsel bilgi ve teoriler, hem konusunun değişmesine hem de yeni buluş ve yöntemlerin oluşmasına

• Merak etme

• Şüphe duyma

Bilim insanının öne çıkan özellikleri • Gözlem ve ölçme yapabilme

• Denemekten vazgeçmeme

• Mantıklı olma
Bilim insanının özellikleri

4