Page 2 - Felsefe 11 | 5.Ünite

5. ÜNİTE

Giriş
20. yüzyıl felsefesi çağdaş bir felsefedir. Çağdaş kavramı, kişilerin aynı çağı paylaşması anlamının yanı
sıra yaşadığı çağın anlayışı ve şartlarını bilmesi ve onları hayatında var etmesi anlamına gelir. Her çağ ken-
dinden önceki dönemlerin bilgi, birikim ve deneyimlerini de üzerinde taşır.
Felsefede bugüne kadar süregelen tartışmalara bakıldığında o tartışmaları yapan filozofların farklı zaman
dilimlerinde olmalarına rağmen onlarla aynı çağda yaşanıyor gibi bir algı oluşur. Bu durum, felsefenin tekrar
oluşmasından değil, felsefi problemlerin her çağ ve insanda tekrar ele alınıyor olmasındandır. Örneğin “İyi
nedir?” ve “Özgürlük nedir? gibi felsefi sorularında olduğu gibi.
20. yüzyılda yaşanan olaylar, bu çağdaki problemlere yönelik yapılan açıklamaları ve anlamları sürekli
değiştirmiştir. Bu çağda sosyal ve kültürel alanda yaşanan hızlı değişimler; insanların yaşamlarını yönlen-
dirmekte, düşünceler ve düşünme biçimleri de bu durumdan etkilenmektedir. Yaşanan çağ, değerlerine sa-
hip çıkamayan ve yeni değerler oluşturamayan toplumların geleceklerinin sıkıntılı olacağını göstermektedir.
Felsefe, bir yandan evrensel değerlerin öğrenilmesi ve oluşturulması sonucunu doğururken bir yandan da
toplumun kendine özgü değerlerine yönelmeyi sağlamaktadır.
Felsefe, her zaman hayatın içindedir. Ondan etkilenmekte ve onu etkilemektedir. Bu durum, filozofların
ele aldığı konularda ve onların temel kaygılarında görülmektedir. Son yüz yıllık dönem, insanların yaşadı-
ğı büyük acıların ve hızlı değişimlerin olduğu yıllardır. Bu dönem, 1-2. Dünya Savaşları ve devletler ara-
sı gerilimler gibi birçok olumsuz olayın yaşandığı bir çağdır. Günümüz felsefesi bu sorunlara çözüm için
çalışmaktadır.
20. yüzyıl felsefe ünitesinin ilk konusunda onu hazırlayan düşünce ortamını açıklamak için 18-19. yüzyıl
felsefesinin 20. yüzyıl felsefe akımları üzerindeki etkilerine değinilecektir.
Ünitenin ikinci konusunda 20. yüzyıl felsefesinin karakteristik özelliklerini açıklamak için ilk önce onun
temel özellik, problem ve bazı ana akımları (fenomenoloji, hermeneutik, varoluşçuluk, diyalektik mater-
yalizm, mantıksal pozitivizm ve yeni ontoloji) üzerinde durulacak, ardından da felsefi düşünceye katkıda
bulunan Türkiye’deki felsefeciler anlatılacaktır.
Ünitenin üçüncü konusunda 20. yüzyıl filozoflarından alınan örnek felsefi metinlerden hareketle filozof-
ların felsefi görüşleri analiz edilecektir.
Ünitenin dördüncü konusunda 20. yüzyıl felsefesindeki örnek düşünce ve argümanları felsefi açıdan de-
ğerlendirebilmek için ilk önce N. Topçu’nun “İsyan Ahlakı” adlı eserinden derlenen bir metinden hareketle
düşünürün ahlak hakkındaki görüşleri; daha sonra Takiyettin Mengüşoğlu’nun “İnsan Felsefesi” adlı eserin-
den derlenen bir metinden hareketle filozofun insanı bir bütün olarak gören görüşü tartışılacaktır. Ardından
K. Popper’ın (Papır) “Ben yanılmış olabilirim ve sen haklı olabilirsin ve ortak çaba sonucunda belki doğru-
luğa biraz daha yaklaşabiliriz.” sözünden hareketle bilginin doğruluğuyla ilgili özgün bir metin yazılması
istenecektir.
Ünitenin beşinci konusunda 20-21. yüzyıl filozoflarından bazılarının yaşadıkları yerler gösterilecektir.

Hazırlık Çalışmaları
1. Günümüz dünyasının önemli felsefi problemleri neler olabilir?
2. Bilim ve felsefeye eğitimin etkisi ne olabilir?
3. Felsefenin gelişmesinde toplumların etkisi nasıl olabilir?
4. Teknoloji alanındaki “yapay zekâ” çalışmaları felsefeyi etkileyebilir mi?

Neler Öğreneceksiniz?
• Çağdaş felsefeyi hazırlayan düşünce ortamını açıklamayı,
• Çağdaş felsefenin karakteristik özelliklerini açıklamayı,
• Örnek felsefi metinlerden hareketle çağdaş felsefe filozoflarının felsefi görüşlerini analiz etmeyi ve
• Çağdaş felsefedeki örnek düşünce ve argümanları felsefi açıdan değerlendirmeyi öğreneceksiniz.

118