Page 43 - Fen Lisesi Fizik 12 | 5. Ünite

4.

5.4 COMPTON SAÇILMASI VE DE BROGLİE DALGA BOYU BÖLÜM
5.4 COMPTON SAÇILMASI VE DE BROGLİE DALGA BOYU

• Momentum korunur. Gelen fotonun momentumu (P), çarpışmadan sonra saçılan fotonun momentumu
(P') ile saçılan elektronun momentumunun (P ) vektörel toplamına eşittir (Şekil 5.4.2).
e
P=P�+P e

• Işığın tanecikli yapısını destekler.
• Saçılan fotonun dalga boyu gelen fotonun dalga
boyundan büyüktür. Compton; 0 , 45 , 90 ve
0
0
0
135 lik saçılma açıları için yapmış olduğu göz-
0
lemler sonucu saçılan fotonun dalga boyu ile ge-
len fotonun dalga boyu arasındaki farkı
P e
"
h
Om ^ ' _ = m.c ^ 1cosih P�
Δλ= (λ� λ) (1- cosθ)
-
-
= m mh
e
olarak ifade etmiştir. Bu eşitlikteki θ açısı, saçılan θ α
fotonun yatay düzlemle yapmış olduğu açıdır.
h
Ayrıca ifadesi Compton dalga boyu ola- P
λ c c =
m
mc
e
rak bilinir ve 0,024 Å luk bir değeri vardır.
Şekil 5.4.2: Compton saçılmasında momentumun
korunumu

SİMÜLASYON 3 271

SİMÜLASYONUN ADI SİMÜLASYONUN AMACI

Compton Saçılması Compton saçılmasının açıklanması

Genel Ağ’da verilen aşağıdaki Compton saçılması simülasyonunu inceleyiniz.

http://www.kcvs.ca/site/projects/physics_files/compton-scattering/compton-scattering.swf

1. Başlat düğmesine basarak durgun hâldeki elektronun üzerine X-ışını fotonu gönderiniz.

2. Foton elektron çarpışmasından sonra ne gözlemlediniz? Foton ve elektron hangi yöne
hareket etti?

3. Sizce foton elektrona çarptıktan sonra fotonun hızında bir azalma oldu mu?

4. Simülasyonun ilgili bölümlerinden fotonun saçılma açısı ve dalga boyunu değiştirerek foton
ve elektron çarpışmasını bir kaç kez tekrarlayınız.