Page 4 - Fen Lisesi Kimya 12 | 4.Ünite
P. 4
4.1. ENERJİ KAYNAKLARI VE BİLİMSEL GELİŞMELER
Karbon-14, karbon elementinin üç doğal izotopundan biridir. Atmosferdeki ve canlıla-
rın yapısındaki karbon-14 izotopunun diğer karbon izotoplarına oranı genellikle değişmez.
Ancak bu izotop radyoaktif olduğu için zamanla bozunur. Bu nedenle bir canlı öldüğünde
canlının yapısındaki karbon-14 oranı azalmaya başlar. Karbon-14 izotopunun yarı ömrü ve
atmosferdeki karbon-14 oranı bilindiği için ölü bir organizmanın yapısındaki karbon-14
oranı ölçülerek organizmanın yaşı belirlenebilir. Karbon-14 tarihlendirme yöntemi arkeolo-
jik bulguların yaşının belirlenmesinde kullanılan en güvenilir yöntemlerden biridir. Önem-
li arkeolojik kalıntılardan biri olan Göbeklitepe’nin (Görsel 4.1) yaşı bu yöntemle tespit
edilmiştir. Ancak yapılan araştırmalar fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkan karbon
dioksidin atmosferdeki karbon-14 oranının azalmasına neden olduğunu ve yöntemin güve-
nilirliğini etkilediğini göstermektedir.
Organizmaların yapısındaki karbon-14’ün tamamı bozunduğu için fosil yakıtlar bu
izotopu içermez. Bu nedenle fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkan karbon dioksit,
atmosferdeki karbon-14 oranının düşmesine yol açar. Fosil yakıtların yanmasıyla birlik-
te atmosfere salınan karbon dioksit miktarı her geçen gün artmaktadır. Bu nedenle bilim
insanları, günümüzde karbon-14 tarihlendirme yöntemiyle 1000 yaşında olduğu belirlenen
bir nesne ile 2050 yılındaki bir nesnenin karbon-14 oranının aynı olacağını öngörmektedir.
Bu bölümde fosil yakıtlar ve bu yakıtların çevreye verdiği zararlar ele alınacaktır.
196
Görsel 4.1: Göbeklitepe (MÖ 12000)
