Page 2 - Fen Lisesi Kimya 9 | 5.Ünite

1. SU VE HAYAT

5.1.1. Suyun Varlıklar İçin Önemi
BÖLÜM

Suyun varlıklar için önemi nedir? Susuz bir hayat olur mu? Canlılar
neden suya ihtiyaç duyar?
Su, insanlar başta olmak üzere bitki ve hayvanların en önemli yaşam
kaynağıdır. Su canlıların yaşamlarını sürdürebilmesi için bahşedilmiş mu-
cizevi bir kaynaktır (Resim 5.1). Dünyanın yaklaşık %75’i sudur (Resim
5.2). Su hem dünyanın hem de bütün canlıların büyük bir kısmını oluştu-
rur. İnsan vücudundaki su oranı cinsiyet, yaş, günlük aktiviteler ve fizik-
sel özelliklere göre değişiklik gösterir. Çocukların vücutlarındaki su oranı
%75 iken yetişkinlerde bu oran %50-60 aralığında değişmektedir.
İnsan besin almadan haftalarca yaşayabilirken susuz ancak birkaç
gün yaşamını sürdürebilir. Canlılardaki hayat; hücreden başlayarak doku,
organ ve sistemlerde devam eder. Canlılardaki biyokimyasal olayların
tümü sulu ortamda gerçekleşir. Suyun; akıcılık, adezyon, kohezyon gibi
Resim 5.1: İçilebilir su
özellikleri vardır. Su aynı zamanda çok iyi bir çözücüdür. Karıştırıldığı
maddeleri az ya da çok çözer. Bu sayede sürekli minareller alınabilir. Su-
yun bu önemli özellikleri canlılığın devamlılığı için hayati öneme sahiptir.
İnsan ve diğer canlılar için suyun başlıca yararları

● Su, besinlerin sindiriminde rol alırken besinlerin parçalanması ile
oluşan atık maddelerin akciğer ve böbreklere taşınıp dışarı atılmasını
sağlar.
● Vücudun ısı dengesini sağlar.
● Kanın %83’ü, kemiklerin %22’si, beyin ve kasların %75’i sudur. Su
vücudun enerji ihtiyacının karşılanmasında önemli rol oynar.
● Deri ve cildin nemlenmesini sağlar, vücuttaki gözenekleri açık tu-
tar. Erken yaşlanmayı, saçlarda matlaşmayı ve kabızlığı önler.
● Beyin su içerisinde görevini sürdürür. Beyinde suyun azalması beyin
fonksiyonlarının kaybolmasına yol açar. Susuz kalındığında sersem-
lik, algılama yeteneğinde düşme, karar verme mekanizmasında bo-
zulmalar olur.
Resim 5.2: %75’i su olan dünya
● Böbreklerin dengeli çalışmasını sağlar.
● Vücutta oluşan toksik maddelerin dışarı atılmasını sağlar.
● Kanın işlevini yerine getirmesini sağlar. Vücuda alınan besinler ve
oksijen gazı kanla birlikte hücrelere taşınır.
BİLGİ KUTUSU
● Hayati organlara yastık görevi yapar.
● Kayganlaştırıcı etkisi nedeniyle eklem ve organların rahat çalışma-
Yetişkinlerde günlük su
sını sağlar.
kaybı 2500-2750 mL cıva-
● Nefes alıp verme sırasında boğazda kurumaları önler. Yutkunmayı
rındadır. Her gün kaybe-
kolaylaştırır ve rahat nefes almayı sağlar.
dilen kadar su vücuda alı-
narak vücudun su dengesi ● Vücuttaki su dengesi, dikkat yetersizliği sorununu gidermeye yar-
sağlanır. dımcı olur. Gerginlik, stres ve hâlsizlik hâllerinin hafiflemesine yar-
dımcı olarak uykuyu düzenler.
● Metabolizmayı hızlandırır, günlük harcanan kalori miktarını arttırarak
kilo vermeyi kolaylaştırır.
● Bitkiler topraktaki suda çözünmüş maddeleri kökleriyle alır. Suyun
çözücülük özelliği bitkiler için hayati öneme sahiptir. Bitkilerin be-
sinlerini yapmada kullandıkları temel maddeler, yapraklara kadar su
ile iletilir.
● Suda yaşayan canlılar solungaçlarıyla, suda çözünmüş oksijeni ala-
rak yaşamlarını sürdürürler.

178 179