Page 36 - Fizik 12 | 5.Ünite

5. ÜNİTE: MODERN FİZİK

Eş�k frekansından daha küçük frekansa sah�p fotonlardan oluşan
ışık demet�n�n ışık ş�ddet� artırılsa da fotoelektr�k olayı gözlenmez.
Bu durum ışığın dalga doğası tarafından açıklanamaz. Işık dalga �se
elektrona aktarılan enerj�n�n dalganın ş�ddet�ne bağlı olması gerek�r.
Işık ş�ddet� artırıldığında dalganın enerj�s� artacağından elektron kop-
ması beklen�r.

Aynı durum metal yüzey�nden koparılan fotoelektronların maks�-
mum k�net�k enerj�ler� �ç�n de geçerl�d�r. Işık ş�ddet� artırıldığında
yüzeye düşen foton sayısı artar, buna bağlı olarak yüzey� terk eden
fotoelektronların sayısı da artar. Ancak fotoelektronların maks�mum
k�net�k enerj�ler�nde b�r değ�ş�kl�k olmaz. Fotoelektronların maks�mum
k�net�k enerj�ler� sadece fotonların frekansının artmasıyla mümkündür.
Fotoelektr�k olayında dalga doğasının açıklayamadığı b�r nokta da
fotoelektronların metalden ayrılma sürec�d�r. Fotonlar metal yüzey�ne
-9
düştüğü anda (yaklaşık 10 s) fotoelektronlar metal yüzey� terk eder.
Fotoelektr�k olayı g�b� Compton olayı da ışığın dalga doğası tarafından
açıklanamamıştır. Dalga teor�s�ne göre ışık elektromanyet�k dalgadır
ve en�ne t�treş�r. Dalganın elektr�k alanının uyguladığı kuvvet neden�
�le elektron t�treşmel�d�r. T�treşen elektron �vmel� hareket yapacağın-
dan elektromanyet�k dalgalar yaymalı ve yayılan dalgaların frekans ve
dalga boyları gelen X-ışını fotonununk�ne eş�t olmalıdır.

Compton olayında klas�k f�z�k tarafından açıklanamayan b�r d�ğer nokta
da saçılan elektronların gelen fotonların doğrultusunda olmayıp bu
doğrultu �le bell� b�r açı yapmasıdır.
Fotoelektr�k olayında da Compton olayında da ışık dalga olarak değ�l
tanec�k olarak davranmıştır. Her �k� olayda da fotonlarının enerj�ler�
E = h $ f ve momentumları P = hf $ olan parçacık olarak değerlend�r�l-
c
f
m�ş ve bu olaylar açıklanmıştır.

Sıra Sizde - 19

Fotoelektr�k olayı ve Compton saçılması �ncelend�ğ�nde

I. Foton soğurulur.
II. Işığın tanec�k doğası �le açıklanır.

III. Gelen fotonlar elektronlara k�net�k enerj� kazandırır.
�fadeler�nden hang�ler� �k� olay �ç�n de kes�nl�kle ortaktır?

Çözüm
Çözüm

222 12. SINIF FİZİK