Page 5 - Fizik 12 | 6.Ünite

1. BÖLÜM: GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİLERİ

Meraklısına Bilgi
Yayılan ışımalar yardımıyla vücudun üç boyutlu görüntüsü alınır. Meraklısına Bilgi
Radyoloj� uzmanı tarafından raporlanan görüntü �lg�l� doktora gönde- Türk akadem�syenler�n gel�ş-
r�l�r.Türk�ye’de PET �lk kez 2000 yılının sonlarına doğru kullanılmaya t�rd�ğ� ve radyasyon �çermeyen
başlanmıştır. görüntüleme c�hazı, Türk Patent
ve Marka Kurumunun düzen-
Bilgisayarlı Tomografi led�ğ� uluslararası yarışmada
altın madalya ödülü kazanmış-
BT (B�lg�sayarlı tomograf�), X-ışınları yardımıyla tanılama ve teşh�s �ç�n tır. Doç. Dr. El�f İnce’n�n gel�şt�r-
kullanılan b�r radyoloj�k �nceleme yöntem�d�r. BT, kes�tsel görüntü alın- d�ğ� “Alt Ür�ner S�stem Elektr�k
masına �mkân ver�r ve röntgen�n çözemed�ğ� yumuşak doku kontrastına Empadans Tomograf�” c�hazı �le
sah�p olduğundan dokuların b�rb�r�nden ayrı görülmes�n� sağlar. bebeklerde ve çocuklarda rad-
B�lg�sayarlı tomograf� c�hazı, vücudun herhang� b�r bölges�n�n kes�t yasyon almadan görüntüleme
görüntüsünü oluşturma kab�l�yet�ne sah�p elektromanyet�zma �lkele- yapılab�lmekted�r. Bu yöntem �le
r�yle çalışan b�r c�hazdır (Görsel 6.7). İncelenecek bölgeye X-ışınları tomograf� ve PET �ç�n yapılan
gönder�l�r. Her bölgen�n madde yoğunluğu farklı olduğu �ç�n gönder�len harcamalardan %80 oranında
X-ışınları farklı oranlarda geç�şler yapar. Bu geç�şler sonucunda elde tasarruf sağlanmıştır.
ed�len ver�ler b�lg�sayarda �şlen�r ve elde ed�len BT görüntüsü sağlıklı
dokularla karşılaştırılarak teşh�s konulur (Görsel 6.8).

Hatırlatma
Hatırlatma
Görüntüleme c�hazlarının
b�rçoğu f�z�k b�l�m�n�n elekt-
romanyet�k yasalarına göre
çalışmaktadır.

Görsel 6.7: B�lg�sayarlı Görsel 6.8: BT görüntüsü
tomograf� c�hazı
Ultrason (US) Cihazı

Ultrason yüksek frekanslı ses dalgasıdır. İnsan kulağı san�yede
20 Hz - 20 KHz aralığındak� sesler� duyarken ultrason frekansı 20 KHz
�n çok üstünded�r. Ultrason c�hazları tıp alanı (Görsel 6.9), den�zc�l�k,
maden aramaları, endüstr�, savunma sanay�s� ve daha b�rçok alanda
görüntüleme amaçlı kullanılmaktadır.
Tıpta kullanılan ultrason c�hazında ses dalgası transdüser (prob) �çer�-
s�ndek� p�ezoelektr�k kr�stal�nce oluşturulur (Görsel 6.10). Oluşturulan Görsel 6.9: Ultrason c�hazı
ses dalgaları �lg�l� alana gönder�lerek yansımaları �ncelen�r. Organlar-
dan yansıyarak transdüsere ger� dönen dalgalar, transdüserde elektr�k
s�nyaller�ne ve sonrasında da ekranda görüntüye dönüştürülür.

Ultrason c�hazı hareketl� organ görüntüsü alımında da kullanılab�ld�ğ�
�ç�n tıp alanında hastalıkların teşh�s�nde yaygın olarak kullanılır.
Ultrason c�hazlarının gel�şt�r�lmes� Paul-Jacgues ve P�erre Cur�e’n�n
1880 yılında p�ezoelektr�ğ� keşfetmes�yle başlar. Bu buluştan 35 yıl
sonra �lk ultrason c�hazı Paul Langev�n (Pol Langev�n) tarafından gel�ş-
t�r�l�r. Den�zlerde güvenl� yolculuk yapmak �ç�n kullanılan ultrason c�hazı
daha sonra med�kal amaçlarla da kullanılmaya başlanmıştır. Görsel 6.10: Transdüser (prob)

12. SINIF FİZİK 237