Page 3 - Fizik 9 | 5.Ünite

“Şüphe bilimin babasıdır."

Galileo GALILEI

Sıcaklığın ölçülmesi için geliş- Polonyaʼda kralın doktor-
tirilen her araç, insanları uzun yıllar luğunu yapan ve hastalıkların
kendisine hayran bırakmıştır. Çünkü teşhisinde vücut sıcaklığının
sıcaklık, kütle ya da uzunluk gibi al- önemini fark eden Santorio
gılanması ve ölçümü kolay olan ni- Santorio (Santariyo Santoriyo)
celiklerden çok farklıdır. Sıcaklığın bu ise ilk ölçekli termometreyi
kadar öznel olması, insanları uzun geliştirir. Kullanımı nispeten
yıllar sıcaklığın ölçümünü yapmak daha kolay olan ilk kapalı
için uğraştırmıştır. Modern termo- termometre 1641ʼde Toska-
metrelerin atası olarak anılan ter- na Grand Dükü Ferdinand
moskopların kökeni MÖ 200ʼlü yıllara tarafından icat edilir. Celcius
kadar uzanır. Bilinen ilk modern termometre (Selsiyus) ve Fahrenheitʼın (Farenhayt) cıvalı
ise ancak 16. yüzyılda icat edilmiştir. termometreleri geliştirmesi 1700ʼlü yılları bu-
1500ʼlü yılların sonunda ısınan havanın lur. Mutlak sıcaklık ölçeği olarak kabul edilen
genleştiğinin fark edilmesi üzerine Galileoʼ- Kelvin termometresinin icadı ise Lord Kelvin
nun da içinde bulunduğu bir grup bilim insa- adıyla bilinen fizikçi bir mühendis olan William
nı için sıcaklığı ölçmek, büyük bir olay hâline Thomson (Vilyım Tamsın) tarafından 1848 yılın-
gelir. Bunun üzerine Galileo 1600ʼlü yılların da gerçekleşir.
başında, içinde berrak sıvının ve farklı özkütle- Bilim ve teknolojinin zamanla gelişmesi
lerdeki cam kürelerin bulunduğu bir düzenek maddenin yapısıyla ilgili çalışmaları hızlandır-
geliştirmeyi başarır. Düzenek, sıvıların sıcak- mıştır. Maddenin mikroskopik yapısının keşfiyle
lıkla genleşmesi olayına bağlı olarak çalış- daha hassas ölçüm aletleri geliştirilebilmiştir.
maktadır. Genleşen ve özkütlesi azalan sıvıda Bu aletlerden biri nanokelvin termometreler-
kürelerin aşağı ya da yukarı hareketi gözlem- dir. Bu termometrelerde ışık kullanılarak sıcak-
o
lenerek sıcaklıkta bir değişimin olup olmadığı- lık, 1 C sıcaklığın 30 milyarda biri hassasiye-
na karar verilmektedir. tinde ölçülebilmektedir.

2
ISI VE SICAKLIK 21111