Page 54 - Coğfraya 10 Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 26
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı COĞRAFYA 10
1. ÜNİTE : DOĞAL SİSTEMLER > 1.4. Bitkiler > 1.4.1. Dünya’da Bitkiler
Kavram : Maki, Garig, Psödomaki
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Coğrafi Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı FAYDALI ÇALILAR 30 dk.
Çalışmanın Amacı Maki, garig ve psödomaki kavramlarını tanımlayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinlerden ve görsellerden yola çıkarak soruları cevaplayınız.

Keçiboynuzu (Ceratonia Siliqua): Doğanın mucizelerinden biri olan keçiboynuzu odun kömürü ve
baston yapımında kullanılır. Kabuğundan deri tabaklamada yararlanılırken meyvesi doğrudan tüketilebi-
lir. Ayrıca meyvesinin pekmezi ve unu çıkarılabilir. İlaç, kozmetik ve hayvan yemi sektöründe kullanılan
ürün, antioksidan ve antialerjiktir. Koroner kalp hastalıklarını önler, kolesterolü düşürür, şekeri dengeler.
İshal ve öksürük tedavisinde (harnup pekmezi) kullanılır. Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü yerlerde
doğal olarak yetişen, meyveleri yenebilen, boyları 4-5 metreye kadar ulaşabilen çalı ya da bodur ağaç
formasyonundaki maki türlerinden biridir. Türkiye, İtalya, İspanya, Suriye, Lübnan, Yemen, Tunus ve
Libya gibi ülkelerde yetişmektedir.

Görsel 1: Keçiboynuzu Görsel 2: Keçiboynuzu bitkisi

Lavanta (Lavandula Angustifolia): Lavanta, muhteşem rengi ve içimizi açan görüntüsü ile dikkat çe-
ken, son yılların en gözde bitkilerindendir. Uçucu, antiseptik ve antimikrobiyal yağ içeren, mor renkli
çiçekleri vardır. Çiçekleri kesilip kurutularak koku endüstrisinde kullanılır. Aromatik yağı kronik burun
akıntısı, toz alerjisi ve iltihaplı eklem romatizması tedavisinde kullanılır. Sabun üretiminde kullanılabilen
bitki ağrı kesici, sakinleştirici ve uykusuzluk giderici olarak da bilinir. Akdeniz iklim bölgelerinde genellik-
le makilerin tahrip olduğu alanlarda doğal olarak yetişmesinin yanı sıra günde 6-8 saat güneş alabilen,
sıcak ve orta derecede kurak, yumuşak kışların ve güneşli yazların görüldüğü yerlerde yetiştirilebilen,
nane, adaçayı, biberiye ve fesleğen gibi türlerle aynı familyadan bir garig türüdür. Ortalama 60 cm
yüksekliğinde, yarı çalımsı, hoş kokulu, çiçekli bir bitkidir. Türkiye, İtalya, ispanya gibi ülkelerde lavanta
yetiştirmek bir gelenek hâline gelmiştir. Son yıllarda ABD, Kanada, Japonya, Avustralya ve Yeni Zelanda
gibi ülkelerde de yetiştirilmeye başlanmıştır.

Görsel 3: Lavanta yağı Görsel 4: Lavanta bitkisi

51