Page 44 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
24 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : ELEKTRİK VE MANYETİZMA > 1.3. Mıknatıs ve Manyetik Alan
Kavram : Manyetik Alan
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı MIKNATISIN ÇEVRESİNDEKİ BÖLGE 20 dk.
Çalışmanın Amacı Manyetik alan kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Fizik öğretmeni Ali “Elektrikle yüklü bir cismin etrafında elektriksel alanın bulunduğunu biliyorsunuz. Peki
demir, nikel ve kobalt gibi maddeleri çekebilen mıknatısların sahip olduğu bir alan var mıdır?” sorusuyla
derse başladı. Öğrenciler, elektrikle yüklü cisimlerde olduğu gibi mıknatısların da etki edebildikleri bir
alanın olabileceğini söylediler. Ali öğretmen sınıfa seslenerek “Mıknatısın etki ettiği bir alanın olduğunu
nasıl kanıtlarız?” sorusunu yö-
neltti. Cevap veren olmayınca
dolabından çıkardığı çubuk
mıknatıs ve pusula ile gösteri
deneyini düzenledi (Görsel 1).
Deneyde pusulaya çubuk mık-
natıs yaklaştırıldığında pusu-
lanın saptığı, çubuk mıknatıs
pusuladan uzaklaştırıldığında
ise pusuladaki sapma miktarı-
nın azalarak etkisiz hâle geldi-
ği görüldü. Ali öğretmen daha Görsel 1: Çubuk mıknatıs ve pusula
büyük bir mıknatıs kullanarak
deneyi tekrarladı ve mıknatısın etki alanının arttığı gözlemlendi.

Ali öğretmen “Mıknatısın etki edebildiği bu alan manyetik alandır. Manyetik alanın birimi 'Tesla'dır. 'T' ile
gösterilir. Elektriksel alanın varlığını gözlerimizle göremiyoruz ancak manyetik alanın varlığını göstere-
biliriz.” dedi.

Daha sonra beyaz bir kâğıdın üzerine demir tozlarını döktü
ve mıknatısı kâğıdın altına tuttu. Mıknatısı tuttuğunda Gör-
sel 2’deki görüntüyü elde ederek “Demir tozlarının kutuplar
bölgesinde yoğun olmak üzere mıknatısın etrafında oluş-
turduğu bu çizgiler manyetik alan çizgileridir. Bu çizgiler N
kutbundan S kutbuna doğru yönelirler. Birbirlerini asla kes-
meyen bu çizgiler üç boyuttan oluşurlar.” şeklinde açıklama
yaptı.

Görsel 2: Manyetik Alan Çizgileri

Sorular

1. Yukarıdaki metinden yola çıkarak manyetik alan kavramını açıklayınız.

42
Hazırlayan: Dr. Belgin SÖNMEZ