Page 49 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 27
2. ÜNİTE : BASINÇ > 2.1. Basınç
Kavram : Basınç
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi, İş Birliği Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı BU ETKİ NEDİR? 20 dk.
Çalışmanın Amacı Basınç kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Verilen metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Fizik dersinde Gülçin Öğretmen öğrencilerine “Karlı bir yolda yürürken kara batarsınız. Ayakkabı nu-
marası sizinle aynı ancak ağırlığı sizden farklı olan arkadaşınızla karda yürüdüğünüzde ayak izlerinizin
aynı olmadığını gözlemlemişsinizdir. Bunun nedeni sizce ne olabilir?” sorusunu yöneltti. Öğrencilerden
Göktuğ, bunun nedeninin katı cisimlerin ağırlıklarından dolayı yere uyguladıkları etki olduğunu ifade
etti. Gülçin öğretmen "Peki, sizinle aynı ağırlığa sahip ancak ayakkabı numarası sizden farklı olan arka-
daşınızla karda yürüdüğünüzde ne gözlemlersiniz?” diye sordu. Pelin “Ayakkabı numarası küçük olan
arkadaşımız kara daha çok batacaktır.” dedi.
Bunun üzerine öğretmen, “Su dolu bir şişenin farklı derinliklerinde açılmış deliklerden akan su göz-
lemlendiğinde en alttaki delikten akan suyun en tazyiklisi olduğu görülür. Şişedeki suyun yüksekliği
azaldıkça deliklerden akan suyun tazyiki düşmektedir. Bunun nedeni hakkında bir fikriniz var mı?” dedi.
Öğrencilerden Elif, sıvıların bulundukları kaplara etkilerinin olduğunu ve derinlik arttıkça bu etkinin de
arttığını söyledi. Bu cevap üzerine öğrencilerine “Meyve suyu kutusundaki içeceği pipetle içip bitirdikten
sonra kutunun içinde kalan havayı pipet yardımıyla çekmeye devam edersek kutu içeri çöker. Bu bize
neyi gösterir?” sorusunu yönelten Gülçin Öğretmen, el kaldıran Şeyma’ya söz hakkı verdi. Şeyma,
“Tıpkı sıvılar gibi gazlar da bulundukları kaba etki ederler.” cevabını verdi. Gülçin öğretmen Şeyma'nın
cevabını onayladı ve şu cümleyi ilave etti: "Verdiğimiz örneklerdeki bu etkinin adı basınçtır.” şeklinde
açıklama yaptı.

Sorular

1. Katı, sıvı ve gazlarda basıncın bağlı olduğu değişkenler nelerdir? Açıklayınız.

2. Yukarıdaki metinden yola çıkarak basınç kavramını kendi cümlelerinizle nasıl tanımlarsınız?

47