Page 51 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 28
2. ÜNİTE : BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ > 2.1. Basınç
Kavram : Basınç
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı BASINÇ MI YOKSA KUVVET Mİ? 10 dk.
Çalışmanın Amacı Basınç kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Verilen metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Günlük hayatımızda karşımıza çıkan ve teknolojide sıklıkla kullanılan kavramlardan biri de basınçtır.
Araçların lastiklerinin basınç ayarının istenilen düzeyde olması sürüş konforu sağlarken araç bakım
servislerinde araçları yukarı çıkaran lift sistemlerinde sıvı basıncından faydalanılır. Ayrıca açık hava ba-
sıncını ölçen barometredeki basıncın düşmesi ve ardından hızla yükselmesi bir fırtına habercisi olabilir.
Genellikle kuvvet kavramı ile karıştırılabilen basınç, kuvvet etkisi olmadan gerçekleşmez, basıncın ol-
ması için bir kuvvete ihtiyaç vardır. Aşağıda basıncın yüzey alanı ile ilişkisini gösteren örnekleri içeren
farklı iki durum görülmektedir.

1. Durum: Üzerinde aynı G ağırlıklı cisimler bulunan
çivili tahtalar, özdeş K ve L balonlarına (bk. Şekil) konul-
duklarında K balonu patlarken L balonunun patlamadığı
gözlemleniyor.

Şekil: K ve L balonlarına etki eden çivili tahtalar

2. Durum: Bir öğrenci, vidayı parmaklarıyla tutup (bk.
Görsel) hafifçe bastırdığında vidanın ucunun vidanın ba-
şına göre parmağını daha fazla acıttığını söylüyor.

Görsel: İki parmak arasında tutulan vida
Sorular

1. Aynı ağırlığın etki etmesine rağmen L balonu patlamazken K balonunun patlamasının nedeni nedir?

2. Görselde vidanın ucunun, öğrencinin parmağını daha fazla acıtmasını fiziksel olarak nasıl açıklarsınız?

3. Basınç kavramını kendi cümlelerinizle tanımlayınız.

49
Hazırlayan: Ali İhsan ERDEM