Page 106 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

66 KİMYA 10

2. ÜNİTE : KARIŞIMLAR > 2.1.Homojen ve Heterojen Karışımlar > 2.1.4. Çözeltilerin Özelliklerini Örneklerle Açıklama
Kavram : Donma Noktası Alçalması
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı BALIKLAR NEDEN DONMAZ? 15 dk.
Çalışmanın Amacı Donma noktası kavramını açıklayabilme.
Yönerge: Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.

o
Bir balığın, çevresindeki suyun sıcaklığı -0,8 C’ye düştüğünde donmaya başlayacağı, suyun daha da
soğuması durumunda vücudunda dokularına zarar verecek küçük buz kristallerinin oluşacağı ve hay-
vanın dakikalar içinde öleceği belirtiliyor. Peki kutup
balıkları neden oldukları yerde donup kalmıyor?
Donma noktasının altındaki sıcaklıklarda hücre dışın-
daki su donmaya başlar. Bu durumda sıvı hâldeki su
hücre içinden dışına taşınırken hücre içinde derişimi
artan bazı maddeler suyun donma sıcaklığını düşü-
rerek hücre içindeki suyun donmasını önler. Ayrıca
bu hayvanların vücudunda donma önleyici özellikte
doğal antifriz proteinleri vardır. Bu proteinler, hücre
dışında oluşan buz kristallerine bağlanarak kristalle-
rin daha da büyümesini ve hücrelere zarar vermesini Görsel 1: Buzlu suda balıklar
engeller. Bu proteinler sayesinde hayvanlar çok dü-
şük sıcaklıklarda bile hayatta kalabilir.
Aynı doğal antifriz proteinleri geleceğin altyapı sek-
törü için de umut ışığıdır. Gelecekteki altyapımızın
sürdürülebilirliğini sağlamlaştırmanın sırları, bitki ve
hayvanların aşırı soğuk koşullarda donmasını önle-
yen proteinler gibi doğadan gelebilir. Colorado Üni-
versitesi araştırmacıları, doğal antifriz proteinlerine
dayanan sentetik bir molekülün donma-çözülme ha-
sarını en aza indirdiğini, betonun dayanıklılığını ar-
tırdığını, yeni altyapının ömrünü uzattığını ve karbon
emisyonlarını azalttığını fark ettiler. Ayrıca organiz- Görsel 2: Sentetik katkılı yapıların mikroskobik görüntüsü
malarda bulunan antifriz bileşiklerini taklit eden bir
molekülün betona eklenmesinin buz kristallerinin büyümesini engellediğini ve daha sonra meydana
gelen hasarı etkili bir şekilde önlediğini keşfettiler.

1. Tabloda verilen olaylardan hangileri donma noktasının alçalması ile açıklanabilir? İşaretleyiniz.

Olay Donma Noktası Alçalması

Limonun portakala göre dondan daha çok etkilenmesi
Tuzlu su içine konulan sebzelerin bir süre sonra büzüşmesi
Arabaların motor suyuna antifriz konulması

Dondurma yapılırken bir miktar tuz kullanılması
Dolaba konulan reçelin şekerlenmesi

2. Doğal antifriz proteinlerinin günlük hayatta kullanımı ile ilgili önerilerde bulununuz.

Karekod
Alanı
Asıl karekodlar
104 kalıptaki görseli siliniz.
yerleştirildikten sonra
Asıl karekodda çerçeve
konturu olmayacak.